
ISZKOWSKI, Jerzy
Major służby stałej lotnictwa, pilot. Cichociemny.

Pseudonimy: „Orczyk”, „Kord” vel Jerzy Czerski.
Urodzony: 31 marca 1914 r., w Nowym Sączu.
Zmarł: 29 sierpnia 1962 r., w Nowym Sączu.
Promocje:
Major.:
Kapitan.:
Porucznik.:
Podporucznik.: 15 października 1937 r.
Funkcje:
Służba wojskowa w 1 Kompanii Szkolnej w Szkole Podchorążych Piechoty w Zambrowie.: wrzesień 1933 - październik 1934 r.
Praktyki w 1 Pułku Strzelców Podhalańskich.: ?? - ??
Przeniesiony do rezerwy.: wrzesień 1934 r.
Uczestnik ćwiczeń wojskowych w 1 Pułku Strzelców Podhalańskich.: maj - czerwiec 1935 r.
Elew w Szkole Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie.: październik 1935 - październik 1937 r.
Służba w 24 Eskadrze Liniowej, 2 pułku Lotniczego (Kraków).: październik 1937 - ??
Służba w 22 Eskadrze Liniowej.: lipiec - 1 września 1939 r.
Służba w Eskadrze Treningowej.: 1 - 3 września
Oficer w Szkole Podchorążych Lotnictwa (ewakuacja).: 3 września - ??
Dowódca plutonu podchorążych lotnictwa.: 12 - 17 września 1939 r.
Oficer w Bazie Lotniczej w Lyon-Bron.: 1940 r.
Służba w Brygadzie Bombowej we Francji.: maj - czerwiec 1940 r.
Służba w Bazie Lotniczej 2 Blackpool.: czerwiec - sierpień 1940 r.
Oficer w 304 Dywizjonie Bombowym.: sierpień 1940 - kwiecień 1943 r.
Zaprzysiężony jako Cichociemny.: grudzień 1943 r.
Pobyt w obozie dyspozycyjnym w Lauretto.: wiosna 1944 r.
Pobyt w stacji oczekiwania w Latiano.: ?? - ??
Przerzucony do Kraju (placówka "Koza").: noc z 27 na 28 kwietnia 1944 r.
Zastępca kierownika Referatu Lotniczego w Oddziale III Komendy Okręgu Lublin AK.: czerwiec (?) 1944 - ??
Oficer w 32 Pułku Piechoty AK.: ?? - ??
P. o. Komendanta Okręgu Lublin AK.: listopad - grudzień 1944 r.
Opinie:
Notatki:
Syn Erazma i Anieli. Uczęszczał do II Gimnazjum im. Bolesława Chrobrego w Nowym Sączu, gdzie w roku 1933 otrzymał świadectwo dojrzałości. W okresie od września 1933 do października 1934 r., odbywał służbę wojskową w 1 kompanii szkolnej w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie, następnie praktyki w 1 psp. We wrześniu 1934 r., został przeniesiony do rezerwy w stopniu tytularnego plutonowego podchorążego rezerwy piechoty.
W okresie od maja do czerwca 1935 r., odbywał ćwiczenia wojskowe w 1 psp. Od października 1935 do października 1937 r., uczył się w Szkole Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie. 15 października 1937 r., promowany do stopień podporucznika służby stałej lotnictwa, z przydziałem do 2 Pułku Lotniczego w Krakowie, gdzie służył w 24 Eskadrze Liniowej. Kolejno: dowódca plutonu szkolnego, dowódca kursu instruktorskiego.
W lipcu 1939 r., został przesunięty do 22 Eskadry Liniowej, a 1 września tego roku do Eskadry Treningowej. Od 3 września oficer w ewakuowanej Szkole Podchorążych Lotnictwa. 14 września został mianowany dowódcą plutonu pilotów podchorążych, którymi opiekował się do przekroczenia granicy z Rumunią, co miało miejsce 17 września 1939 r.
W okresie od 22 września do 6 października 1939 r., przebywał w obozach w Frecatei, Slatinie i Effori, skąd uciekł i przez Jugosławię, Grecję, potem drogą morską z Aten, dotarł, w dniu 24 października do Francji, gdzie przebywał w koszarach w miejscowości Solon, potem w polskiej Bazie Lotniczej w Lyon-Bron.
Od maja 1940 r., służył w Służył w Brygadzie Bombowej. Po klęsce Francji, w czerwcu 1940 r., przedostał się drogą morską z Bordeaux do Wielkiej Brytanii. Tu służył początkowo w polskiej bazie w Blackpool, a od sierpnia 1940 r., w 304 Dywizjonie Bombowym.
Przeszkolony na brytyjskim sprzęcie brał udział, jako drugi pilot w pierwszym bombardowaniu w nocy z 21 na 22 kwietnia 1941 r., zbiorników paliw w Rotterdamie. W 304 Dywizjonie Bombowym latał do 1943 r. Brał udział w nalotach na cele we Francji i w Niemczech. W przerwie operacyjnej był instruktorem w 18 OTU. W kwietniu 1943 r., Dowództwo Polskich Sił Powietrznych zaproponowało mu przeszkolenie na cichociemnego i zrzut do kraju z podjęciem działalności konspiracyjnej w Armii Krajowej.
Po ukończeniu specjalnych kursów, 15 grudnia 1943 r., został zaprzysiężony i wiosną 1944 r., skierowany drogą morską do Włoch, gdzie przebywał w obozie dyspozycyjnym w Lauretto.
Potem przebywał w stacji wyczekiwania w Latiano. Nocą z 27 na 28 kwietnia 1944 r., został przerzucony z Brindisi do Kraju. Skoczył na spadochronie na placówkę „Koza” w rejonie Lublina. Przy skoku doznał skręcenia nogi w kostce co spowodowało, że przebywał na leczeniu.
W czerwcu 1944 r., przybył do Lublina. Został wyznaczony na stanowisko zastępcy kierownika Referatu Lotniczego w Oddziale III Komendy Okręgu AK Lublin, gdzie zajmował się wizytowaniem komórek lotniczych. Opracował plan mobilizacji sił lotniczych w rejonie Dęblina. Zorganizował złożony z lotników oddział partyzancki, z którym wykonywał działania dywersyjno-bojowe.
Wybuch Powstania Warszawskiego zastał w rejonie Wołomina w trakcie podróży służbowej z Warszawy do Lublina. Dołączył do oddziału partyzanckiego 32 pp. AK. Walczył o miasto Tłuszcz. Po rozbiciu oddziału dostał się do niewoli niemieckiej, skąd udało mu się zbiec, dzięki Ślązakowi żołnierzowi niemieckiemu. Po przejściu linii frontu dotarł, w dniu 22 września 1944 r., do Lublina.
Wobec braku łączności z Komendantem Okręgu ppłk Franciszkiem Żakiem, w okresie od listopada do listopada 1944 r., utworzył w Lublinie szkieletową Komendę Okręgu AK Lublin, na której czele stanął pełniąc obowiązki Komendanta Okręgu. Po nawiązaniu kontaktu z ppłk Żakiem, w grudniu 1944 r., rozwiązał sztab komendy szkieletowej.
Jednocześnie od 1 września 1944 r., zajmował się organizowaniem szkolnictwa w Lublinie. Aresztowany przez agentów NKWD w nocy z 31 grudnia 1944 na 1 stycznia 1945 r., i uwięziony w więzieniu NKWD przy ul. Chopina. Następnie przekazany WUBP Lublin. 15 lutego 1945 r., został osadzony na Zamku Lubelskim. 13 marca 1945 r., został skazany wyrokiem Wojskowego Sądu Okręgowego w Lublinie, sygn. akt 0223/45 na karę śmierci z art. 1 Dekretu PKWN o Ochronie Państwa z 30 października 1944 r., oraz kary dodatkowe: pozbawienie wszelkich praw na zawsze i przepadek całego mienia.
Decyzją zwierzchnika sądowo-karnego Wojska Polskiego zmieniono mu karę na 10 lat więzienia oraz kary dodatkowe. Początek kary 13 marca 1945 upływ 13 marca 1955 r. Więziony na Zamku Lubelskim, skąd został wywieziony transportem więziennym do CWK we Wronkach i tu osadzony w dniu 26 maja 1945 r.
Postanowieniem Wojskowego Sądu Okręgowego Lublin z 29 stycznia 1946 r., na podstawie amnestii złagodzono mu karę do 2 lat więzienia z zaliczeniem kary od 1 stycznia 1945 do 1 stycznia 1947 r. Zwolniony z CWK Wronki udał się do Nowego Sącza, podjął pracę zawodową w Powiatowym Zarządzie Drogowym. W kwietniu 1947 r., zatrudnił się jako instruktor w szkole szybowcowej w Tęgoborzu, skąd jako „politycznie” niepewny został zwolniony w końcu 1947 r.
W 1948 r., zdemobilizowany jako major rezerwy, a w 1951 r., zdegradowany do stopnia szeregowego. Nieustannie prześladowany przez miejscowych kacyków komunistycznych musiał często zmieniać pracę. Dopiero po 1956 r., został całkowicie zrehabilitowany z przywróceniem stopnia oficerskiego.
Zajął się wówczas organizowaniem Aeroklubu Podhalańskiego w Nowym Sączu, którego jest wiceprezesem. W latach 1957-1962 wielokrotnie brał udział w zawodach samolotowych jako zawodnik, komisarz sportowy i przewodniczący komisji sędziowskiej.
W latach 1945-1946, podczas pobytu w więzieniu napisał podręcznik do szkolenia załóg bombowych, który mu skonfiskowano i nigdy nie oddano. Spisał także swoje wspomnienia, które nigdy nie zostały wydane.
Zmarł 29 sierpnia 1962 r. Pochowany na cmentarzu w Nowym Sączu.
Odznaczenia m.in.:
Virtuti Militari V klasy, nr 9 192,
Krzyż Walecznych (czterokrotnie),
Złoty Krzyż Zasługi,
Medal Lotniczy (czterokrotnie),
Distinguished Flying Cross,
1939 - 1945 Star,
Air Crew Europe Star,
War Medal 1939 - 1945.
|