Nr ISSN 2082-7431
Serwis Polska Podziemna
Dział "Postacie".
MOCZAR, Mieczysław.


MOCZAR Mieczysław vel Demko Mykoła.

Generał dywizji KBW.



Pseudonimy: "Mietek", "Woron".


Urodzony: 25 grudnia 1913 r., w Łodzi (lub Kolno)

Zmarł: 1 listopada 1986 r., w Warszawie.


Promocje:

Generał dywizji.:

Funkcje:

Członek Komunistycznej Partii Polski.: 1937 - ??
Funkcjonariusz i wywiadowca NKWD.: 1939 - 1941 r.
Współtwórca organizacji Front Walki za Naszą i Waszą Wolność.: 1941 - ??
Dowódca Obwodu VI Łódź Gwardii Ludowej.: ?? - ??
Dowódca Obwodu II Lublin Gwardii Ludowej/Armii Ludowej.: maj 1943 - 9 czerwca 1944 r.
Dowódca Obwodu III Radom - Kielce.: 9 czerwca Lipiec 1944 - styczen 1945 r.
Członek Komitetu Centralnego Polskiej Partii Robotniczej.: 1944 - 1948 r.
Kierownik Grupy Operacyjnej Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Łodzi.: 1945 r.
Szef Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Łodzi.: 8 czerwca 1945 - 1948 r.
Pomocnik Ministra Bezpieczeństwa Publicznego do spraw operacyjnych.: 25 maja - 5 września 1948 r.
Zastępca członka Komitetu Centralnego PZPR.: ?? - ??
Wojewoda olsztyński.: 6 października 1948 - 20 marca 1950 r.
Przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie.: 24 maj 1950 - 16 kwietnia 1952 r.
Przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku.: ?? - ??
Przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie.: ?? - ??
Członek Komitetu Centralnego PZPR.: 1956 - 1981 r.
Minister do spraw Państwowych Gospodarstw Rolnych.: kwiecień - listopad 1956 r.
Wiceminister Spraw Wewnętrznych.: listopad 1956 - grudzień 1964 r.
Minister Spraw Wewnętrznych.: grudzień 1964 - lipiec 1968 r.
Prezes Zarzągu Głównego ZBOWiD.: 1964 - 1972 r.
Sekretarz w Komitecie Centralnym PZPR.: lipiec 1968 - 1971 r.
Zastępca członka Biura Politycznego KC PZPR.: 1968 - 1970 r.
Członek Biura Politycznego KC PZPR.: grudzień 1970 - 1971 r.
Prezes Najwyższej Izby Kontroli.: 1971 - 23 marca 1983 r.
Wiceprezes Zarządu Głównego ZBOWID.: 1972 - 1980 r.
Członek Rady Ministrów.: 1976 - 1980 r.
Członek Biura Politycznego KC PZPR.: grudzień 1980 - lipiec 1981 r.
Prezes Rady Naczelnej ZBOWiD.: 1980 - 1983 r.
Wiceprzewodniczący Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu.: 3 stycznia 1981 - 20 lipca 1983 r.
Członek Prezydium Rady Naczelnej ZBOWiD.: 1985 - ??


Opinie:

Notatki:

Syn Tichona Demki vel Diomki (Ukraińca) oraz Bronisławy Wierzbickiej, katoliczki, córki łódzkiego włościanina. Zdobył stosunkowo skromne wykształcenie – ukończył szkołę powszechną w Łodzi oraz 3-letnie kursy zawodowe. W latach trzydziestych pracował jako robotnik w fabryce włókienniczej, skąd został zwolniony. W tym czasie związał się z ruchem komunistycznym; od 1937 był w KPP.
W latach 1938 - 1939 był więziony. W więzieniu spotkał m. in. sekretarza Dzielnicy Środkowomiejskiej KPP w Łodzi Ignacego Logę-Sowińskiego. 6 września 1939 r., więzienie zostało rozbite w trakcie działań wojennych.

Po 1939 r., przebywał w Białymstoku, pracował wówczas dla wywiadu ZSRR. GRU wysłało go na przeszkolenie do Smoleńska, następnie do Gorkiego, a wiosną 1941 r., został wysłany na obszar Rzeczpospolitej wcielony do III Rzeszy, do Bydgoszczy. Po wzorowym wykonaniu misji, w czerwcu 1941 r., jeszcze przed atakiem III Rzeszy na ZSRR został ponownie przerzucony na teren okupacji niemieckiej pod pseudonimem "Woron". Granicę koło Ostrołęki przekroczył pieszo w noc poprzedzającą niemiecki atak.

Od 1941 roku współtworzył w Łodzi wraz z Ignacym Logą-Sowińskim konspiracyjną organizację Front Walki za Naszą i Waszą Wolność, która po powstaniu PPR weszła w jej skład.
Od czerwca 1943 r., był dowódcą Gwardii Ludowej, a od stycznia 1944 r., Armii Ludowej w obwodzie lubelskim. W czerwcu 1944 roku przesunięty do dowodzenia okręgiem kieleckim, w związku z jego konfliktem z Leonem Kasmanem, dowódcą oddziału partyzanckiego, działaljącego na Lubelszczyźnie i bezpośrednio podporządkowanym Kominternowi.
Kasman odmówił podporządkowania się KC PPR i przekazania broni oddziałom AL dowodzonym przez Moczara. Moczar proponował Gomułce siłowe rozwiązanie konfliktu, jednak Gomułka nie chciał iść na konflikt z Moskwą. Georgi Dymitrow pisał w depeszy do KC PPR:

"Zupełnie nie rozumiemy, dlaczego wy i lubelski Komitet Okręgowy, nie bacząc na nasze prośby, przeszkadzacie w pracy grupie Janowskiego (Kasman), a Mietek (Moczar) grozi nawet jej rozbrojeniem przy użyciu siły".

Od 1944 r., był członkiem Komitetu Centralnego PPR. W roku 1945 został kierownikiem Grupy Operacyjnej Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego ds. województwa łódzkiego. W okresie od 8 czerwca 1945 do 1948 roku szef Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Łodzi. Od 25 maja do 5 września 1948 był Pomocnikiem Ministra Bezpieczeństwa Publicznego do spraw operacyjnych. Po odsunięciu grupy zwolenników Gomułki we władzach PPR został zmuszony do złożenia tzw. samokrytyki, lecz pozostał w strukturach partyjnych, zostając zastępcą członka Komitetu Centralnego PZPR. Bierut zarzucał mu, w oparciu o materiały MSW, prowadzenie działalności frakcyjnej poprzez rozmowy o charakterze antyradzieckim i antysemickim z innymi członkami KC.

Od 6 października 1948 wojewoda olsztyński, a po likwidacji urzędów wojewodów (20 marca 1950), przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie (od 24 maja 1950 do 16 kwietnia 1952), następnie w Białymstoku i Warszawie.
W latach 1956 - 1981 był członkiem KC PZPR. Przez kilka miesięcy od kwietnia do listopada 1956 był ministrem do spraw PGR. Od listopada 1956 do grudnia 1964 był wiceministrem spraw wewnętrznych, a następnie ministrem spraw wewnętrznych (do lipca 1968 r.). Ze stanowiskami tymi związane było budowanie silnej pozycji Moczara w strukturach partii PZPR. Uważany był za posiadającego największą władzę ministra spraw wewnętrznych w okresie PRL.

Pod koniec lat sześćdziesiątych był przywódcą tzw. frakcji „partyzantów” w PZPR, nastawionej wrogo wobec partyjnych „liberałów” i „kosmopolitów”. Umiejętnie posłużył się skłonnościami antyżydowskimi w partii w celu walki o władzę, zwłaszcza prowadząc tzw. antysyjonistyczną (a tak naprawdę antysemicką) nagonkę w czasie wydarzeń marca 1968 r. Do jego stronników zaliczano m.in. generałów Grzegorza Korczyńskiego, Franciszka Szlachcica, Jana Czaplę, Tadeusza Pietrzaka i Teodora Kufla.

W lipcu 1968 odszedł z MSW, obejmując stanowisko sekretarza KC PZPR. Został również zastępcą członka Biura Politycznego KC PZPR, a od grudnia 1970 – członkiem Biura Politycznego. Osobiście aspirował na stanowisko I sekretarza KC, jednak nigdy tego stanowiska nie objął. Mimo awansu w hierarchii partyjnej, jego pozycja zaczęła słabnąć i w 1971 roku został usunięty ze stanowiska sekretarza KC PZPR i członka Biura Politycznego na stanowisko prezesa NIK, co wiązało się z faktycznym odsunięciem od władzy.
Ponownie wzrost znaczenia Moczara nastąpił w okresie „Solidarności”, czyli od grudnia 1980 do lipca 1981, kiedy to ponownie został członkiem Biura Politycznego KC PZPR.

Prezes Zarządu Głównego ZBoWiD w okresie 1964–1972. W latach 1972–1980 – wiceprezes, a w latach 1980–1983 prezes Rady Naczelnej ZBoWiD. W 1985 powołany w skład Prezydium Rady Naczelnej ZBoWiD.
Od 1971 do 23 marca 1983 prezes NIK. W okresie 1976–1980 członek Rady Ministrów (Najwyższa Izba Kontroli podlegała wówczas rządowi). W latach 1981–1983 wiceprzewodniczący Ogólnopolskiego Komitetu FJN.

Autor książki "Barwy Walki" (wydanej 13-krotnie w latach 1962 - 1988), której rzeczywiste autorstwo przypisuje się najczęściej Wojciechowi Żukrowskiemu,autorowi scenariusza do filmu.
Pochowany w Rąblowie na polu bitwy partyzanckiej, podczas której dowodził oddziałem AL. Przed pogrzebem odbyło się uroczyste pożegnanie na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie, w którym uczestniczył I sekretarz KC PZPR, przewodniczący Rady Państwa PRL gen. armii Wojciech Jaruzelski oraz premier Zbigniew Messner. W imieniu władz partyjnych i państwowych PRL przemówienie wygłosił prezes Rady Naczelnej ZBoWiD prof. Henryk Jabłoński.

Odznaczenia m.in.:

Virtuti Militari IV klasy.
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski.
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.
Krzyż Walecznych.
Krzyż Partyzancki.
Order Krzyża Grunwaldu II klasy.
Order Budowniczych Polski Ludowej (1964 r.).
Order Sztandaru Pracy II klasy.

Medal Za udział w walkach w obronie władzy ludowej.
Odznaka im. Ludwika Waryńskiego (pośmiertnie).
Medal 30-lecia Polski Ludowej.
Medal 10-lecia Polski Ludowej.
Odznaka „Za Zasługi dla ZBoWiD”.
Order Czerwonego Sztandaru (ZSRR).
Medal 20-lecia Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945 (ZSRR).
Medal 30-lecia Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945 (ZSRR).
Medal 40-lecia Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945 (ZSRR).
Medal „40 rocznica Wyzwolenia Czechosłowacji przez Armię Radziecką” (Czechosłowacja).




powrót.


© copyright 2005 - 2007, Radosław ""Butryk"" Butryński
Design by Scypion