ROLKE, Bruno
Podpułkownik służby stałej piechoty.

Pseudonimy: „Aspik”, „Góra”, „Panie Dziejku”, „Wąsik” vel Jan Góra vel Jan Szpak vel Zdzisław Danutyński vel Jan Wąsik.
Urodzony: 3 listopada 1896 r., w Tyflis (Gruzja).
Zmarł: 22 sierpnia 1971 r., w Gdańsku.
Promocje:
Podpułkownik.: 3 maja 1944 r.
Major.: 1 stycznia 1936 r.
Kapitan.: 1 stycznia 1928 r.
Porucznik.: 1921 r. (ze starszeństwem od czerwca 1919 r.)
Podporucznik.:
Chorąży armii rosyjskiej.: październik 1916 r.
Funkcje:
Wstąpił ochotniczo do armii rosyjskiej.: 1916 r.
Słuchacz Szkoły Oficerskiej w Tyflisie.: kwiecień - październik 1916 r.
Podoficer w Pułku im. Bartosza Głowackiego (Moskwa).: wrzesień - grudzień 1917 r.
Oficer w 32 Pułku Strzelców Polskich, Armia gen. Hallera (Francja).: grudzień 1917 - ??
Oficer w 3/45 Pułku Piechoty.: ?? - sierpień 1920 r.
Dowódca kompanii w 43 Pułku Piechoty.: 17 sierpnia 1920 - 29 września 1921 r.
Dowódca 9 kompanii, III Batalionu, 44 pułku Piechoty.: 29 września 1921 - ??
Dowódca kompanii w 43 Pułku Piechoty.: lipiec - wrzesień 1923 r.
Dowódca kompanii w 44 Pułku Piechoty.: październik 1923 - grudzień 1925 r.
II oficer w sztabie 13 Dywizji Piechoty.: grudzień 1925 - grudzień 1926 r.
Dowódca kompanii w 44 Pułku Piechoty (Równe).: grudzień 1926 - styczeń 1927 r.
Adiutant 44 Pułku Piechoty.: styczeń 1927- 1935 r.
Komendant Szkoły Podchorążych Rezerwy 12 DP przy 44 pp.: 1935 - sierpień 1939 r.
Dowódca II Batalionu, 38 Pułku Piechoty, 24 DP.: sierpień - 20 września 1939 r.
Zaprzysiężony do ZWZ.: początek 1940 r.
Oficer szkoleniowy w jednej z konspiracyjnych szkół podchorążych ZWZ.: ?? - ??
Dowódca grupy oficerów wysłanych na teren Wołynia.: lipiec - jesień 1941 r.
Komendant Inspektoratu ZWZ-AK Gródek Jagielloński.: grudzień 1941 - luty 1942 r.
P.o. Komendanta Okręgu Wołyń AK.: luty - lipiec 1942 r.
Oficer wyszkoleniowy w Grupie Wojsk Polskich "Edward".: ?? - ??
Zastępca dowódcy Grupy Wojsk Polskich "Edward".: lipiec 1944 - ??
Uczestnik Powstania Warszawskiego.: 1 sierpnia - 2 października 1944 r.
Komendant placu na Mokotowie.: 4 - 10 sierpnia 1944 r.
Opinie:
Notatki:
Syn Jana i Wiktorii z domu Kałuszewskiej. Wnuk powstańca styczniowego. Od 1907 r., uczył się w gimnazjum w Tyflisie, potem w Tomsku i od 1912 r., w Moskwie, gdzie w 1915 zdał maturę. Od 1912 r., był członkiem Sokoła Polskiego w Moskwie. W czerwcu 1916 r., wstąpił ochotniczo do armii rosyjskiej.
W kwietniu 1916 r., został skierowany do Szkoły Oficerskiej w Tyflisie. W październiku tego roku, po ukończeniu szkoły awansowany do stopnia chorążego. Brał udział w walkach na froncie zachodnim. Od września 1917 r., służył w polskim Pułku im. Bartosza Głowackiego w Moskwie. W grudniu 1917 r., wraz z grupą 32 oficerów został przeniesiony do Francji i wcielony tam do 32 Pułku Strzelców Polskich w armii gen. Józefa Hallera.
Walczył z Niemcami w Lotaryngii. 4 kwietnia 1919 r., wraz z armią gen. Józefa Hallera przybył do Polski. W stopniu podporucznika służby stałej, w składzie 3 pp. walczył z Ukraińcami w Małopolsce, potem uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej 1919-1920. 1 września 1919 r., 3 pp przemianowano na 45 pp. 17 sierpnia 1920 r., został przeniesiony do 43 pp., gdzie dowodził kompanią.
W dniu 12 września 1920 r., podczas walk z bolszewikami został ciężko ranny. Po wyleczeniu ran powrócił do służby w 43 pp. 29 września 1921 r., został przeniesiony do 44 pp., gdzie dowodził 9 kompanią, III batalionu. W 1921 r., został zweryfikowany w stopniu porucznika służby stałej piechoty ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 r. W okresie od lipca do września 1923 r., był dowódcą kompanii w 43 pp. Od października 1923 do grudnia 1925 r., był dowódcą kompanii w 44 pp.
Od grudnia 1925 do grudnia 1926 był II oficerem sztabu 13 DP, a następnie do stycznia 1927 r., ponownie dowódcą kompanii w 44 pp. w Równem. 1 stycznia 1928 r., został awansowany do stopnia kapitana służby stałej piechoty. Następnie do 1935 r., był adiutantem 44 pp. W okresie od 1935 do 1939 Komendant Dywizyjnej Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty 12 DP przy 44 pp w Równem.
1 stycznia 1936 r., został awansowany do stopnia majora służby stałej. W sierpniu 1939 r., przeniesiony z 44 pp. do 38 pp. w Przemyślu na stanowisko dowódcy II baonu w składzie 24 DP, którym dowodził podczas Wojny Obronnej 1939 r. Walczył z wrogiem na szlaku bojowym pułku od rejonu Tarnowa, którego bronił w dniach 5 i 6 września 1939 r., potem linii obronnych na Dunajcu, a następnie w walkach odwrotowych na szlaku Pilzno-Strzyżów – Bircza. 13 września 1939 r., uczestniczył w przebijaniu się swej jednostki w rejon Przemyśla. Od 15 do 18 września 1939 r., walczył w Lasach Janowskich.
W dniu 20 września 1939 38 pp. został rozbity pod Lwowem. On sam uniknął niewoli. Następnie przebywał w Dubnie, gdzie pod koniec miesiąca został ujęty przez NKWD. Podczas transportu do obozu na stacji kolejowej w Płoskirowie udało mu się zbiec. Jesienią 1939 r., wraz z swoją rodziną przedostał się do Warszawy, gdzie od początku 1940 r., podjął działalność konspiracyjną w ZWZ.
Początkowo był oficerem szkoleniowym w konspiracyjnej szkole podchorążych piechoty. W lipcu 1941 r., został skierowany przez KG ZWZ do organizowanej grupy dowódczej, na której czele został skierowany na teren Wołynia z zadaniem rozpoznania tam sytuacji i zorganizowania pierwszych struktur konspiracyjnych ZWZ. Po przybyciu do Równego zaczął organizować tam siatkę wywiadowczą II Oddziału KG ZWZ/AK (Ekspozytura Wschód-Wołyń).
Jesienią 1941 r., skierowano go do dyspozycji Komendanta Obszaru Lwów ZWZ, gdzie miał objąć funkcję zastępcy komendanta Okręgu ZWZ Lwów. Po zgłoszeniu się we Lwowie, w grudniu 1941 r., objął ostatecznie funkcję Komendanta Inspektoratu ZWZ/AK Gródek Jagielloński.
W lutym 1942 r., na czele sześcioosobowej grupy oficerów udał się ponownie na Wołyń, z zadaniem zorganizowania struktur Okręgu AK Wołyń. W okresie od lutego do lipca 1942 r., pełnił funkcję p.o. Komendanta Okręgu Wołyń AK. W lipcu tego roku, nie mogąc sobie poradzić z istniejącymi trudnościami kadrowymi i organizacyjnymi (wg. jego wspomnień nie przysłano mu obiecanej ekipy oficerów z KG AK), został odwołany z funkcji.
Po powrocie do Warszawy zajmował się szkoleniem podchorążych i żołnierzy w Grupie Wojsk Polskich „Edward” –, dowodzonej przez ppłk. Pfeiffera, który w lipcu 1944 r., mianował go swoim zastępcą.
3 maja 1944 r., został awansowany do stopnia podpułkownika służby stałej. Brał udział w Powstaniu Warszawskim. Od 4 do 10 sierpnia był komendantem placu na Mokotowie. Komenda mieściła się w willi przy ul. Malczewskiego 18. Brał udział w powstaniu do zakończenia działań wojennych w stolicy, czyli do 2 października 1944 r. Po kapitulacji wyszedł z Warszawy jako cywil.
Po wojnie zamieszkał w Gdańsku-Oliwie. Jako przedwojenny oficer nie mógł znaleźć pracy. Utrzymywał się z skromnej renty i rękodzielniczej pracy żony. Zmarł w Gdańsku 22 sierpnia 1971 r. Pochowany na cmentarzu w Gdańsku-Oliwie.
Żonaty dwukrotnie. Po raz pierwszy z Wacławą z Jakuszewskich, a po rozwodzie, od 1935 r., z Mieczysławą z Żmijewskich (ur. 23 lutego 1911, zm. 25 czerwca 1985 r.) Z tego małżeństwa miał córkę Danutę Rolke – Poczman - inżyniera i syna Zdzisława.
Odznaczenia m.in.:
Virtuti Militari V klasy,
Krzyż Walecznych (dwukrotnie),
Medal 10-lecia Niepodległości.
|