
Obwód II - Żoliborz, Bielany, Marymont, Powązki.
"Siedemnastka", "17", "42", "XXI".
Dowódcy:
mjr Stanisław Thun "Nawrot".
ppłk. sap. Mieczysław Niedzielski "Papuga", "Sadownik","Żywiciel".
Oficer organizacyjny:
mjr piech. Andrzej Janczak "Saksofon".
Oficer informacyjny:
por. Jan Boski "Skiba".
Oficer kontrwywiadu:
ppor. rez. piech. Robert Augustyniak "Szlem".
Oficer wyszkolenia:
mjr Kazimierz Kostecki "Sas".
Kwatermistrz:
kpt. piech. Stanisław Stefański "Ślązak".
Oficer broni:
por. rez. Maksymilian Potrawiak "Sztukator".
Lekarz Obwodu:
por. dr. Eugeniusz Błeszyński "Staruszek".
Kapelan:
ppłk ks. Zygmunt Trószyński "Alkazar".
Oficer łączności:
ppor. rez. łącz. Józef Krzeski "Słuchawka".
Referat prasowy:
kpr. pchor. Edward Złotkowski "Smyk".
Oficer saperów:
ppor. Antoni Jarosiński "Student".
Dywersja bojowa:
por. Mieczysław Morawski "Scewola".
Inspektor WSOP:
kpt. rez. Henryk Kaniuk "Ludwik".
Adiutant Obwodu:
por. rez. Władysław Dehnel "Agrafka", "Skoczylas".
Oddziały dyspozycyjne:
9 Kompania dywersyjna "Żniwiarz", "DB-17".
Dowódca:
por. Mieczysław Morawski "Szeliga", "Szalbierz", "Żniwiarz".
Pluton 226.
Dowódcy:
ppor. Władysław Kalniewicz "Sorok".: ?? - 16 grudnia 1943 r.
ppor. Bogdan Kunert "Schayer".: 6 stycznia - 22 sierpnia 1944 r.
ppor. Tadeusz Huskowski "Tadeusz".: 22 sierpnia 1944 - ??
Zastępca:
- Zbigniew Ostyk-Syrewicz „Kiemlicz”.
1 Drużyna.
Dowódca:
kpr pchor. Kazimierz Weloński „Korwin”.
2 Drużyna.
Dowódca:
plut. Edward Sulikowski „Igiełka”.
3 Drużyna.
Dowódca:
kpr. pchor. Zdzisław Sierpiński „Świda”
Pluton 229.
Dowódcy:
kpr. pchor. Józef Stadtler "Ster".: ?? - 23 marca 1944 r.
kpr. pchor. Zygmunt Wisłouch „Szumski”.: marzec 1944 - ??
kpr. pchor. Stanisław Swiniarski "Poraj".: ?? - 1 sierpnia 1944 r.
kpr. pchor. Witold Lisowski "Zarewicz".: 1 sierpnia 1944 - ??
7 Drużyna.
Dowódca:
plut. pchor./ppor. cz.woj. Witold Lisowski „Zarewicz”.
8 Drużyna.
Dowódcy:
- Stanisław Rypiński „Szeryf”.
st. strz. Wiesław Wiśniewski-Kowalski „Chajęcki”, „Murzyn”.
9 Drużyna.
Dowódca:
kpr. pchor. Aleksander Tyrawski „Selim”, „Zając”.
Pluton 230.
Dowódcy:
ppor. Bogdan Kunert "Bonar", "Schayer".: ?? - styczeń 1944 r.
kpr. pchor. Wiesław Rychłowski „Śmigielski”.: styczeń - 6 czerwca 1944 r.
plut. pchor. Zygmunt Wisłouch „Szumski”.
4 Drużyna:
Dowódca:
- Jan Ruszczyc „Grzela”.
5 Drużyna.
Dowódca:
kpr. pchor. Kazimierz Jacyna „Kamiński”.
6 Drużyna.
Dowódca:
kpr. pchor. Zbigniew Maciejewski „Zieliński”.
W publikacji Grzegorza Jasińskiego pojawiają się wyliczenia, które wskazują, że w dniu 31 lipca 1944 r., kompania liczyła 149 żołnierzy, w tym: 3 oficerów, 12 podchorążych, 13 podoficerów, 121 żołnierzy oraz 21 kobiet z Wojskowej Służby Kobiet, w tym: 6 łączniczek i 15 sanitariuszek.
Według Jana Rockiego, który był żołnierzem oddziału, kompania liczyła 147 żołnierzy. Natomiast według Adama Borkiewicza, powołującego się na relację Stanisława Huskowskiego, oddział liczył 109 ludzi i był uzbrojony w 500 granatów, 77 pistoletów, 14 pistoletów maszynowych, 40 karabinów i 3 ręcznym karabinów maszynowych.
Uzbrojenie w dniu 30 lipca 1944 r.: 3 ręczne karabiny maszynowe (Browning wz. 28, MG 42 i MG 34), 37 karabinów, 11 pistoletów maszynowych 9 mm (8 Stenów, 3 MP 40), 2 pistolety maszynowe 7,63 mm (Pepesze), 70 pistoletów 9 mm, 20 pistoletów 7,65 mm, 9 pistoletów innych, 516 granatów (w tym 259 Sidolówek, 46 wz. 41, 69 wz. 24, 26 Filipinek, 16 Mills, 4 inne), 11 kg plastiku, 10 szt. granatów Gammon.
Pluton 227 "Bojowa Szkoła Szarych Szeregów".
Dowódcy:
ppor. Stanisław Wojciechowski "Szatan".
kpr. pchor. Adam Hebrowski "Adam".
kpr. pchor. Andrzej Wiczyński "Antek".
Powstał w kwietniu 1944 r., z pięciu żoliborskich drużyn Bojowych Szkół Szarych Szeregów, jako pluton ochrony sztabu II Obwodu AK Żoliborz. W jego szeregach znaleźli się głównie chłopcy w wieku 15-17 lat.
Mimo sprecyzowanego przydziału, losy plutonu 227 w lipcu 1944 roku były jeszcze niepewne. Po kilku konsultacjach ostatecznie przydzielono oddział do osłony dowództwa.
W czasie Powstania stan osobowy plutonu uzupełniony został przez funkcyjnych „Zawiszy”, dzięki czemu jego liczebność wzrosła do siedemdziesięciu harcerzy. Około 10 sierpnia włączono go do Zgrupowania „Żyrafa” w ramach którego brał udział w walkach.
Obok zadań czysto bojowych, pluton pełnił też służbę w Zespole Łączności Specjalnej (kanałowej) Żoliborza. Służący w nim chłopcy liczyli od 14 do 16 lat. Przenosili kanałami broń i amunicję na Stare Miasto oraz meldunki do Śródmieścia, co zapewniło im miano „szczurów kanałowych”.
Pluton łączności 228.
Dowódcy:
ppor. Aleksander Dakowski "Aleksander".
ppor. rez. Józef Krzeski "Słuchawka".
556 Pluton artylerii przeciwlotniczej.
Dowódca:
ppor. Andrzej Rudnicki "Następ".
Pluton WSOP Użyteczności Publicznej 298.
Pluton WSOP Użyteczności Publicznej 299.
Oba Plutony Użyteczności Publicznej liczyły 45 żołnierzy, w tym: 21 podoficerów i 24 szeregowych.
Służba sanitarna.
Kwatermistrzostwo.
Oddział ochrony sztabu.
Wojskowa Służba Kobiet.
Stan liczebny z początku 1944 r.: 2 000 - 2 200 żołnierzy. Stan osobowy Obwodu w lipcu 1944 r.: 132 oficerów, 2921 - 2953 żołnierzy i blisko 400 kobiet. Łącznie ok 3400 ludzi.
Rejony:
Rejon 1. Żoliborz "1/17", "XXII-21".
Rejon 2. Marymont "XXII-22".
Rejon 3. Bielany "XXII-23".
Rejon 4. Powązki "XXII-24".
W dniu 5 sierpnia 1944 r., po powrocie na Żoliborz z rejonu Puszczy Kampinoskiej, ppłk Niedzielski przeprowadził reorganizację całości struktur dotychczasowego Obwodu II.
Na jego rozkaz zorganizowano początkowo cztery, a następnie sześć zgrupowań liniowych, którym nadano kryptonimy, zaczynające się na literę "Ż". Zgrupowania te z pewnymi zmianami na stanowiskach dowódczych, spowodowanymi przede wszystkim stratami poniesionymi w walce, dotrwały do kapitulacji, czyli do 30 września 1944 r.
Dowódca:
ppłk Mieczysław Niedzielski "Żywiciel".
Sztab.
Szef sztabu:
mjr Andrzej Jańczak "Roman".
Adiutant:
por. Władysław Dehnel "Skoczylas".
Kwatermistrz:
kpt. Mieczysław Stefański "Szachista".
Szef Łączności:
ppor. Józef Krzeski "Słuchawka".
Szef służby sanitarnej:
mjr Tadeusz Radwański "Jagmin".
Szef uzbrojenia:
ppor. Maksymilian Potrawiak "Sztukator".
Szef saperów:
ppor. Antoni Jarosiński "Student".
Oficer informacji:
Tadeusz Kern-Jędrychowski "Szrapnel".
Kapelan naczelny:
- ks. Zygmunt Trószyński "Alkazar".
Kapelani:
- ks. Stefan Sydry "Andrzej".
- ks. Wincenty Marczuk "Homo".
- ks. Józef Sieradzan "Marian".
Zgrupowania:
Zgrupowanie "Żaglowiec".
Zgrupowanie "Żbik".
Zgrupowanie "Żmija".
Zgrupowanie "Żniwiarz".
Zgrupowanie "Żubr".
Zgrupowanie "Żyrafa".
Służba sanitarna.
Źródła:
* Bartelski Lesław "Powstanie warszawskie".
* Jasiński Grzegorz "Żoliborz 1944. Dzieje militarne II Obwodu Okręgu Warszawa AK w Powstaniu Warszawskim".
* Kirchmayer Jerzy "Powstanie Warszawskie".
* Matusak Piotr (pod red.) "Powstanie warszawskie 1944. Wybór dokumentów. Tom 2, część I".
* Ney-Krwawicz Marek "Struktury Organizacyjne Armii Krajowej" w "Mówią Wieki" nr 9/1986.
* Praca zbiorowa pod redakcją Krzysztofa Komorowskiego "Armia Krajowa. Rozwój organizacyjny".
* Praca zbiorowa "Oddziały Powstania Warszawskiego".
* Rozwadowski Piotr "Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego, Tom I."
Koniec.
|