Historia konstrukcji:
Armata kolejowa 80 cm Gerät (E) została opracowana w niemieckich zakładach Friedrich Krupp A.G. w Essen. Zespołem projektowym kierował profesor Erich Müller. Opracowanie techniczne projektu realizowano od 1937 roku. Pierwszy egzemplarz ukończono w 1941 roku. Oba wyprodukowane egzemplarze otrzymały nazwy własne „Dora” (schwerer Gustav D1) oraz „Gustav” (schwerer Gustav D2).
Pierwsze działo zostało nieodpłatnie przekazane Hitlerowi przez właściciela zakładów Gustava Kruppa von Bohlen und Halbach (uroczysta oficjalna ceremonia odbyła się 8 stycznia 1942 roku), natomiast drugi egzemplarz ukończony w maju 1943 roku zakupiono za 7 milionów RM.
Prace nad trzecim przeprojektowanym działem „langer Gustav” (kaliber zmniejszony do 520 mm i zwiększona do 43 metrów długość lufy z użyciem pocisku o masie 680 kg z dodatkowym silnikiem rakietowym miały pozwolić uzyskać donośność 190 km) przerwał alianci nalot 27 lutego 1943 roku, który zniszczył specjalnie wybudowaną do tego celu halę fabryczną.
Zastosowanie:
Testy bojowe działa „Dora” odbyły się w 1941 roku: między 10 września a 6 października na poligonie Hillersleben koło Magdeburda przetestowano lufę na stanowisku testowym, a następnie między 25 listopada a 5 grudnia na nadmorskim poligonie Rügenwalde badano kompletne działo – wystrzelono wówczas łącznie 18 pocisków. Między 5 a 17 czerwca 1942 roku w ramach dywizjonu schwere Artillerie-Abteilung (E) 672 podczas oblężenia Sewastopolu wystrzelono 48 pocisków ostrzeliwując 7 celów (okoliczne forty, skład amunicji i samo miasto).
Jednostkę dyslokowano następnie na północny odcinek frontu do oddziałów oblegających Leningrad, ale ze stanowiska w rejonie miasteczka Garbunki nie oddało ani jednego strzału i ostatecznie działo wróciło na poligon w Rügenwalde, gdzie dokonano remontu podzespołów i wymiany lufy.
Jesienią 1943 roku przetransportowano je z Rügenwalde do Auerswalde koło Chemnitz, gdzie w kwietniu 1945 roku poszczególne elementy zostały zniszczone przy użyciu materiałów wybuchowych.
Drugie działo „Gustav” przetestowano najpierw na poligonie Hillersleben (8 września 1942 roku), a następnie w Rügenwalde (24-27 luty 1943 roku). W obliczu ofensywy Rosjan działo rozmontowano pod koniec 1944 roku i przetransportowano najpierw do Auerswalde, a ostatecznie do rejonu Grafenwöhr-Metzenhof, gdzie podzespoły zostały zniszczone przy użyciu materiałów wybuchowych.
Znaleziony na poligonie Rügenwalde (powojenne polskie Darłowo) pocisk został przewieziono do Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, gdzie można go podziwiać na wystawie plenerowej przed frontem budynku. Kompletny pocisk z czepcem balistycznym znajduje się także w brytyjskim Imperial War Museum w Londynie.
Dane techniczne:
| Kaliber: Masa całkowita: Masa lufy: Wymiary: Długość lufy: Kąt ostrzału w elewacji: Kąt ostrzału w azymucie: Szybkostrzelność: |
800 mm 1.344.000 kg ok. 400.000 kg 47.300 x 7.100 x 11.600 mm 32.480 mm (w tym część gwintowana 25.460 mm) od +10° do +53° 0° 1 strz./20 min |
Opis konstrukcji:
Lufa stalowa, gwintowana zaopatrzona w 96 prawoskrętnych zwojów. Objętość komory nabojowej 361,7 dm3. Zastosowano zamek klinowy o ruchu poziomym. Planowana żywotność lufy wynosiła ok. 100 wystrzałów.
Jako podwozie działa zastosowano 4 dziesięcioosiowe platformy (po dwie obok siebie przed i za opieranym na podporach centralnym modułem działa) poruszające się po ułożonych równolegle dwóch specjalnie wzmocnionych torach dla wytrzymania nacisku 33,75 tony na oś (stosowane w tych torach szyny także były podwójne, z poprzecznymi usztywnieniami). Montaż działa na stanowisku ogniowym w kształcie łuku odbywał się za pomocą dwóch ciężkich dźwigów budowlanych produkcji zakładów Ardelt Werke (wysokość 17,5 metra, szerokość 14,5 metra, prześwit 14 metrów).
Do przetaczania działa podczas zajmowania stanowiska bojowego oraz dla dostarczania energii elektrycznej dla licznych mechanizmów działa służyły po dwie specjalnie opracowane spalinowo-elektryczne lokomotywy typu D 311.
Amunicja:
Stosowano amunicję rozdzielnego ładowania z głównym ładunkiem miotającym (Hauptkartusche) umieszczonym w stalowej łusce (masa łuski 350 kg, długość 1.270 mm, średnica 910 mm, grubość ścianek 5 mm, spłonka pobudzana elektrycznie typu C/12 nA, masa ładunku miotającego 920 kg) oraz dwoma ładunkami dodatkowymi (Vorkartusche 1 oraz Vorkartusche 2) w cylindrycznych workach z materiału (każdy o masie 465 kg i długości 1.630 mm dla amunicji przeciwbetonowej oraz masie 535 kg dla amunicji burzącej). Jako ładunek miotający stosowano Gudol R. P.
Przeciwbetonowa 80 cm Granate Beton
| Długość naboju: Długość pocisku: Długość czepca balistycznego: Masa pocisku: Masa materiału wybuchowego: Masa ładunku miotającego: Prędkość wylotowa: Donośność: |
6.790 mm korpus bez czepca 2.540 mm 1.530 mm ok. 7.100 kg 250 kg 1.850 kg 720 m/s 37.200 m |
Pocisk 80 cm Gr. Be typu AP-HE zaopatrzony w zapalnik denny typu Bd. Z. C/38. W trakcie strzelań poligonowych potwierdzono zdolność przebicia metrowego pancerza ze stali lub siedmiometrowej ściany z żelbetu. Pomimo wszystkich podjętych starań (badania meteorologiczne, kontrola stanu lufy, staranny dobór materiału miotającego itp.) w warunkach bojowych odnotowano bardzo duży rozrzut pocisków dochodzący do 740 metrów względem punktu celowania.
Burząca 80 cm Sprenggranate
| Długość naboju: Długość pocisku: Masa pocisku: Masa materiału wybuchowego: Masa ładunku miotającego: Prędkość wylotowa: Donośność: |
8.260 mm 3.450 mm ok. 4.800 kg 400 kg 1.990 kg 820 m/s 47.000 m |
Pocisk 80 cm Sprgr. typu HE zaopatrzony w głowicowy zapalnik uderzeniowy Hbgr Z 40 K oraz zapalnik denny typu Bd. Z. C/38. Po detonacji pocisku w gruncie powstawał krater średnicy 27,5 metra i głębokości 9 metrów. Czas lotu pocisku na maksymalną odległość wynosi 104,5 sekundy.
