Historia konstrukcji:
Schron z wieżą czołgową używany przez siły zbrojne Niemiec.
Stanowisko tego typu jest znane także pod nazwą F.Pz.DT 4341 Pz.Kw.-Turm Panther auf Stahlbunker lub Pantherturm I (Stahluntersatz).
Wyprodukowano 130 egzemplarzy zestawów O.T. Stahlunterstände Typ D – litery O.T. w oznaczeniu to skrót od Organization Todt. Dla szybkiego stawiania schronów na linii Ostwall zaproponowano wykorzystanie modułowej konstrukcji składającej się z 2 układanych na sobie elementów – górny zawierał pierścień do montażu wieży czołgu Pz.Kpfw. Panther ze stanowiskami bojowymi załogi oraz pełnić funkcję podręcznego magazynu amunicji, natomiast dolny zawierał zaplecze bytowe dla załogi oraz pełnił funkcję wejściowego łącznika z transzeją.
Dolny segment zakopany w gruncie do wysokości jego górnej krawędzi – wokół górnego segmentu usypane wzniesienie i ułożona betonowa lub kamienna opaska, która miała także zapobiegać unoszeniu luźnej nawierzchni po wystrzale z działa.
W styczniu 1945 roku została wydana seria rysunków projektowych WaPrüf Fest IB wzmocnienia konstrukcji betonową osłoną grubości 1 metra pod nazwą O.T. Stahlunterstände mit betonummanstellung 1,00 m für Pantherturm. Sankcjonowała ona prace przeprowadzone już wcześniej na terenie Włoch.
Po przystąpieniu do prac wykonawczych z przydzielonymi stanowiskami zaobserwowano duże trudności z ich instalacją – transport komponentów od linii kolejowej na wyznaczone stanowisko w terenie jest możliwy jedynie z użyciem ciężkich półgąsienicowych ciągników 18t Sd.Kfz. 9, które są dostępne jedynie w bardzo ograniczonych ilościach. Dodawanie otoczki betonowej uznano za sprzeczne z ideą szybkiego stawiania stanowiska – równie dobrze można od razu zbudować schron z żelbetu i posadowić na nim wieżę umieszczoną na płycie stropowej, przy znacznie niższym zużyciu deficytowej stali.
Produkcja:
Surowe segmenty produkowane w niemieckich zakładach Demag w Berlin-Falkensee które mają przydzielony kod producenta 'ccd’ – na zdjęciach pojawiają się czasami segmenty błędnie oznaczone kodem 'cdd’, czyli zakładów Lokomotivefabriek Krauss-Maffei w München-Allach (pol. Monachium).
Prace wykończeniowe oraz montaż wyposażenia wewnętrznego odbywały się w wojskowej składnicy Heimat-Festungpionier-Park w Pardubitz nad Elbą. Stąd dalsza dystrybucja kompletnych stanowisk z wieżami odbywała się koleją do wyznaczonych miejsc instalacji.
Dystrybucja (udokumentowana):
Francja, Pireneje – 6 egzemplarzy,
Front Wschodni – 16 egzemplarzy,
Włochy – 26 egzemplarzy,
Niemcy, Wał Zachodni w rejonie Aachen (pol. Akwizgran) – 33 egzemplarze,
Niemcy, rejon Dresden (pol. Drezno) – 6 egzemplarzy.
W dniu 31 marca 1945 roku 6 kompletów segmentów znajdowało się na stanie składu w Pardubitz.
Dane techniczne:
Masa wieży 8,8 t
Masa górnego segmentu 13,5 t
Masa dolnego segmentu 18,5 t
Masa wyposażenia wewnętrznego 1 t
Masa całkowita stanowiska 41,8 t
Średnica wieńca 1.630 mm.
Opancerzenie: jarzmo armaty 100 mm, przednia ściana 80 mm (10°), ściany boczne 45 mm (25°), tył 45 mm (28°), strop 16 mm (przednia część 83°, reszta 90°) lub w wersji fortecznej 60 mm.
W wersji bazowej trzeba usunąć 55 m3 ziemi.
Wymiary zewnętrzne schronu: 5,84 x 5,26 x 3,25 m.
Wymiary zewnętrzne stanowiska O.T.: 3,32 x 2,9 x 2,96 m.
Wysokość dolnego segmentu 2.000 mm
Wysokość górnego segmentu 960 mm
W dolnym segmencie większe drzwi wejściowe wysokości 1400 mm i szerokości 500 mm oraz mniejszy właz wysokości 600 mm i szerokości 400 mm.
Płyty stalowe stanowiska O.T.: strop górnego segmentu 100 mm (stal typu St.37.12), ściany górnego segmentu 80 mm (stal typu St.37.12), ściany dolnego segmentu 70 mm, dno dolnego segmentu 40 mm.
W wersji obetonowanej trzeba usunąć 170 m3 ziemi oraz przygotować 70 m3 betonu i 3,5 t stali. Grubość ścian betonowych 100 cm.
Opis konstrukcji:
Na stanowisku typu O.T. wykonanym z dwóch elementów stalowych osadzono wieżę czołgu Pz.Kpfw. V Panther w trzech wersjach:
– Ausf. A pochodzące z bieżącej produkcji,
– Ausf. D pochodzące z pojazdów remontowanych oraz przebudowywanych na Bergepanther,
– Forteczna wersja wieży czołgowej znana jako Panther-Ostwallturm lub pod kodowym oznaczeniem F.Pz.DT 4341. pozbawiony wieżyczki dowódcy strop o powiększonej do 60 mm grubości (w dokumentacji występuje także informacja o pogrubieniu ściany przedniej do 120 mm) oraz nową klapę włazu podnoszonego na zawiasie zaopatrzoną w pojedynczy peryskop obserwacyjny. Wentylator został przeniesiony ze stropu na dolną krawędź wieży, zachowano natomiast miotacz pocisków Nahverteidigungswaffe (pociski dymne).
Uzbrojenie każdego typu wieży stanowi 1 armata czołgowa 7,5 cm Kw.K. 42 (z zapasem 175 naboi) oraz 1 karabin maszynowy M.G. 34 (z zapasem 30 zasobników mieszczących 4.500 naboi) naprowadzane celownikiem TZF 12 lub TZF 12a.
Schron zgodnie z planem mieści 3 osoby załogi wieży plus do 6 żołnierzy wsparcia (tylko 3 gdy zainstalowano radiostację).
Silnik DKW o mocy 2 KM napędza generator prądu o mocy 600 W (ładuje akumulator 150 Ah.) oraz kompresor (butla ze sprężonym powietrzem 20 litrów) napędzane. Elektryczność 12 V jest potrzebna do oświetlenia wnętrza oraz spustu działa (elektryczne spłonki w łuskach). Kompresor zasila przedmuchiwacz lufy Rohrausblasevorrichtung, co zapobiega nadmiernemu zadymieniu wnętrza górnego segmentu (wspomaga pracę standardowego czołgowego wentylatora elektrycznego). Naprowadzanie działa wyłącznie ręczne.
Dolny segment jest gazoszczelny, zaopatrzony w prycze dla załogi oraz w forteczny piecyk Ofen Wt 80 k z kominem wylotowym, natomiast wymuszona wentylacja z użyciem wyciągu Lüfter HES 1,2 z napędem ręcznym.
