Historia konstrukcji:
Karabin przeciwpancerny PTRD był używany przez siły zbrojne ZSRR.
Opracował go w 1941 roku rosyjski konstruktor Wasilij Alieksiejewicz Diegtiariow w odpowiedzi na pilne zapotrzebowanie na broń przeciwpancerną piechoty, zdolną powstrzymać niemieckie czołgi dokonujące na froncie pogromu oddziałów radzieckich.
Łącznie w trzech zakładach (Fabryka Nr 2 w Kowrowie, Fabryka Nr 74 w Iżewsku i Fabryka Nr 385 w Złatoust) w latach 1941-1944 wyprodukowano 293.164 egzemplarzy:
1941 r. – 17.649 egz.
1942 r. – 184.999 egz.
1943 r. – 84.182 egz.
1944 r. – 6.334 egz.
Po wprowadzeniu do służby nowych, dobrze opancerzonych niemieckich modeli czołgów skalę produkcji w 1944 roku znacznie zmniejszono, a następnie wygaszono.
Dane techniczne:
| Kaliber: Amunicja: Masa broni: Długość broni: Długość lufy: Długość linii celowniczej: Szybkostrzelność: |
14,5 mm 14,5×114 własna 16 kg 2.020 mm 1.350 mm (w tym część gwintowana 1.219 mm) 1.208 mm praktyczna do 8-10 strz./min |
Opis konstrukcji:
Dla ułatwienia obsługi broni zastosowano nietypowe rozwiązanie. Nieruchoma lufa jest zaopatrzona w hamulec wylotowy. Po strzale następował odrzut całej broni, co po natrafieniu na występ ślizgowy umieszczony na kolbie powodowało samoczynne odryglowanie zamka, a umieszczona wewnątrz tulei sprężyna powrotna przywracała poprzednie położenie. Dla oddania następnego strzału trzeba było dokończyć procedurę otworzenia i odciągnięcia zamka, wprowadzić kolejny nabój i zamknąć komorę zamkową, co przy okazji napinało iglicę. Dodatkowo stopka kolby jest zaopatrzona w poduszkę amortyzującą odrzut. Główną wadą tego rozwiązania jest silne szarpnięcie broni (podskok dwójnogu) oraz ręką strzelca. Przy prowadzeniu ognia z zapylonego lub zaśnieżonego podłoża wystrzał powodował wzniecenie chmury zdradzającej położenie strzelca.
Zastosowano chwyt pistoletowy z okładzinami drewnianymi (z drewna jest wykonana także osłona dolnej części stopki kolby). W pobliżu dwójnogu umieszczona jest obrotowa rączka transportowa z drewnianym uchwytem. Bezpiecznik przed strzałem w postaci przekręcanego haka jest umieszczony bezpośrednio na tylnej części zamka. Celownik regulowany od 400 do 1.000 metrów z podziałką co 100 metrów.
Dla celu o wysokości 2,3 metra odległość strzału bezwzględnego wynosi 1.000 metrów. W praktyce uwzględniając zdolność penetracji pocisku zalecano prowadzenie ognia do opancerzonego celu odległego do 400 metrów.
Amunicja:
Naboje pakowano w zbiorcze drewniane skrzynki mieszczące 80 sztuk (wymiary skrzynki 488 x 350 x 139 mm, masa pustej 3,6-4,0 kg). Łuska długości 114 mm i średnicy kryzy 26,9 mm początkowo mosiężna, a potem stalowa.
Przeciwpancerno-zapalająca 14,5-мм патрон с бронебойно-зажигательной пулей образца 1932 года (Б-32)
| Długość naboju: Długość pocisku: Masa naboju: Masa pocisku: Masa ładunku miotającego: Prędkość wylotowa: |
154,5-156 mm 65,5-66,7 mm 195-205 g 62,6-64,65 g 30 g 965 m/s |
Nabój z pociskiem pełnopłaszczowym B-32 (indeks ГРАУ: 57-БЗ-561) ze stalowym rdzeniem i umieszczoną w przedniej części (pod płaszczem) masą zapalającą.
Przebijalność pancerza (płyta ustawiona pionowo):
| odległość | grubość |
| 100 m 300 m 500 m |
40 mm 35 mm 30 mm |
Przeciwpancerno-zapalająca 14,5-мм патрон с бронебойно-зажигательной пулей образца 1941 года (БС-41)
| Długość naboju: Długość pocisku: Masa naboju: Masa pocisku: Masa ładunku miotającego: Prędkość wylotowa: |
154,5-156 mm 49-51 mm 195-205 g 62,5-64,5 g 30 g 970 m/s |
Nabój z pociskiem pełnopłaszczowym BS-41 (indeks ГРАУ: 57-БЗ-562) z rdzeniem z węglika wolframu i umieszczoną w przedniej części (pod płaszczem) masą zapalającą.
Przebijalność pionowego pancerza wynosiła 30 mm z odległości 500 m.
Przeciwpancerno-zapalająca ze smugaczem 14,5-мм патрон с бронебойно-зажигательно-трассирующей пулей (БЗТ)
| Długość naboju: Długość pocisku: Masa naboju: Masa pocisku: Masa ładunku miotającego: Prędkość wylotowa: |
154,5-156 mm 68,7 mm 195-205 g 59,4 g 30 g 995 m/s |
Nabój z pociskiem pełnopłaszczowym BZT (indeks ГРАУ: 57-БЗТ-561) ze stalowym rdzeniem i umieszczoną w przedniej części (pod płaszczem) masą zapalającą. W części dennej znajdował się smugacz.
Przeciwpancerno-zapalająca ze smugaczem 14,5-мм патрон с бронебойно-зажигательно-трассирующей пулей (БСТ)
| Długość naboju: Długość pocisku: Masa naboju: Masa pocisku: Masa ładunku miotającego: Prędkość wylotowa: |
154,5-156 mm 65,5-66,7 mm 200-210 g 68,5 g 30 g 965 m/s |
Nabój z pociskiem BST (indeks ГРАУ: 57-БЗТ-562).
Zapalająco-odłamkowa 14,5-мм патрон с зажигательной пулей мгновенного действия (МДЗ)
| Długość naboju: Długość pocisku: Masa naboju: Masa pocisku: Masa materiału wybuchowego: Masa ładunku miotającego: Prędkość wylotowa: |
154,5-156 mm 70,6 mm 195-205 g 60 g 2,5 g 30 g 1.000 m/s |
Nabój z pociskiem MDZ (indeks ГРАУ: 57-З-564) został wprowadzony do uzbrojenia w 1944 roku (jednocześnie z nowo opracowanym nkm PKP). Obsługi kbppanc otrzymywały taką amunicję ponieważ według instrukcji kbppanc mogły być używane jako broń przeciwlotnicza (ogień prowadził miał pluton lub kompania kbppanc). Jednakże używano ich zwykle do zwalczania miękkich celów takich jak stanowiska km, czy pojazdy lekko, lub nieopancerzone.
Wskaźnikowo-zapalająca 14,5-мм патрон с пристрелочно-зажигательной пулей (ЗП)
| Długość naboju: Długość pocisku: Masa naboju: Masa pocisku: Masa ładunku miotającego: Prędkość wylotowa: |
154,5-156 mm 69,2 mm 195-200 g 59,4 g 30 g 990 m/s |
Nabój z pociskiem ZP (indeks ГРАУ: 57-ЗП-561).
Ślepa 14,5-мм холостые
| Długość naboju: Masa naboju: Masa ładunku miotającego: |
118 mm 126 g 18 g |
Nabój z pociskiem ślepym stosowany do celów szkoleniowych (indeks ГРАУ: 57-Х-561).
Treningowa 14,5-мм учебный патрон
Funkcjonalna makieta naboju służąca do celów szkoleniowych (indeks ГРАУ: 57-Н-561УЧ).
W niemieckim katalogu zagranicznego uzbrojenia broni tej przydzielono oznaczenie 14,5 mm Panzerabwehrbüsche 783 (r).
