Stopnie w Allgemeine SS.



W kwietniu 1925 roku Adolf Hitler powierza Juliusowi Schreckowi zadanie sformowania oddziału ochrony „Stosstrupp”.
Początkowo oddział liczył zaledwie osiem starannie dobranych osób, dawnych członków „Stosstrupp”. Jego celem miala być ochrona Hitlera i innych liderów NSDAP podczas ich podrózy po Niemczech oraz w czasie wieców.
Nowej jednostce po dwóch tygodniach zmieniono nazwę na „Schutzstaffeln” - Sztafety Ochronne. Ostateczna nazwa nowej formacji brzmiała - Schutzstaffel der NSDAP, w skrócie SS i pod taką nazwą zapisała się trwale w historii Niemiec i świata.

09.11.1925 r. oficjalnie ogłoszono powstanie „Schutzstaffel der NSDAP” podczas uroczystości w II rocznicę nieudanego puczu w Monachium, podczas ceremonii przed Feldherrnhalle.

Nowo powstające formacje SS, były jednolicie umundurowane i odróżniały się od SA.
Jako mundur nosiły zwykłą brunatną koszulę, czarny krawat, czerwoną opaskę ze swastyką z czarnymi lamówkami i czarną austriacką czapkę wojskową ze srebrną odznaką przestawiającą trupią czaszkę. Podobnie wyglądała sprawa z oznaczeniami stopni, gdyż wbrew powszechnie przyjętej opinii, formacja SS na samym początku swojego istnienia nie używała stopni SA.

Postaram się przedstawić, jak przebiegał ten proces.

- - - - - - - - - - - - - - -

Formowanie pierwszych oddziałów przebiegało na zasadzie tzw. "dziesiątek" - Zehnerstaffeln, 1 dowódca plus 10 osób.
Ponieważ nie było jednolitego dowództwa - powstało dopiero pod koniec 1926 roku - tzw. SS-Oberleitung, zaszła potrzeba wyróżnienia dowódcy Zehnerstaffeln.
We wrzesniu 1926 roku wprowadzono pierwszy stopień służbowy w SS - Staffelführer, który nosił dowódca Zehnerstaffeln. Stopień ten umieszczony był na czerwonej opasce ze swastyką - biały pasek wokoło opaski.
(SS-Gauführer i Reichsführer SS, to były okreslenia sprawowanych funkcji - kierownik/dowódca okręgu i dowódca SS.).

Taka sytuacja trwała aż do przełomu 1928/1929 roku, kiedy to wprowadzono kolejne stopnie służbowe - jako uzupełnienie dla brakujących oznak stopnii służbowych:
Reichsführer SS - trzy paski
Oberführer - dwa paski
Staffelführer - jeden pasek
Mann - opaska


Opaska służbowa Reichsführera SS.

Nie było potrzeby wprowadzania innych stopni służbowych, ponieważ cała organizacja SS w latach 1926 - 1928, opierała się na trójstopniowym schemacie organizacyjnym:
Reichsführer SS - dowódca SS
SS-Gauführer - kierownik/dowódca okręgu SS
Zehnerstaffeln - podstawowa struktura organizacyjna, tzw. "dziesiątka"."


Reichsführer SS H. Himmler, wrzesień 1929 r., wyraźnie widać opaskę z oznaczeniem stopnia.

W sierpniu 1929 roku wprowadzono nowy rodzaj stopni służbowych w SS.
Tym razem skorzystano ze stopni służbowych SA, wprowadzając pewne zmiany, tak by dostosować je do potrzeb SS, w tym jednolity czarny kolor tła.
Nastapiła jednak jedna istotna zmiana, w przeciwieństwie do SA prawa patka nie miała oznaczenia stopnia, dopiero od tzw. "dębowców" - SS-Standartenführera wzwyż, oznaka stopnia była na obu patkach, oznaczała ona zarazem pełnoetatowych urzedników. Zmiana stopni wymagała jednak pewnego czasu, więc nic dziwnego że przez pewien okres funkcjonowały obok nowych i stare oznaczenia stopni, a raczej pełnionych funkcji, widać to resztą wyrażnie na powyższym zdjęciu, z tyłu jest essesman z oznaczeniem nowego stopnia.

Lata 1929 - 1933.

W tym okresie, stopnie w Allgemeine SS, nie oddawały prawdziwej wartości stopnia, gdyż wskazywały po prostu na pełnioną funkcję.
Poniżej zamieszczam ich pełen wykaz:

   SS-Anvärter - nie posiadał oznaczenia stopnia
   9 stopni służbowych:
   SS-Mann
   SS-Scharführer
   SS-Truppführer
   SS-Sturmführer
   SS-Sturmbannführer - został wprowadzony oficjalnie w marcu 1931,
                                    (ale najwyraźniej istniał już wcześniej, gdyż Wilhelm Starck posiadał ten stopień w dniu 22.08.1929 r.)
   SS-Standartenführer
   SS-Oberführer
   SS-Gruppenführer
   SS-Obergruppenführer

Prawda jest taka, że do czasu kolejnego oficjalnego rozporządzenie w sprawie stopni służbowych (13.05.1933 r.), stopnie te były traktowane jako nieformalne i różnie używane w poszczególnych regionach Niemiec. Dopiero wraz z wprowadzniem nowych struktur organizacyjnych i zwiększeniem ilości członków SS, zaczęto zwracać baczniejszą uwagę na przestrzeganie przepisów.



SS-Mann



SS-Scharführer



SS-Truppführer



SS-Sturmführer



SS-Sturmbannführer



SS-Standartenführer



SS-Oberführer



SS-Gruppenführer



SS-Obergruppenführer

Jako ciekawostkę , podam że do końca 1930 roku, było:
   33 - SS-Sturmführerów
    8 - SS-Sturmbannführerów
    4 - SS-Standartenführerów
    4 - SS-Oberführerów
   SS-Gruppenführerów - brak.
   SS-Obergruppenführer - wprawdzie nie posiadał tego stopnia, ale miał takie uprawnienia - Rudolf Hess.


Lata 1933 - 1934.

19 maja 1933 zatwierdzono 8 nowych stopni SS. Spowodowane to było powstaniem nowych większych form organizacyjnych:
SS-Sturme, SS-Sturmbann, SS-Standarten, SS-Abschnitt i SS-Gruppe.
   SS-Sturmmann
   SS-Rottenführer
   SS-Oberscharführer
   SS-Obertruppführer
   SS-Obersturmführer
   SS-Sturmhauptführer - został utworzony w dniu 01.12.1931 r.
   SS-Obersturmbannführer
   SS-Brigadeführer

20.07.1934 r. Himmler otrzymuje oficjalny stopień "Reichsführer SS", graficzny symbol tego stopnia powstał we wrześniu 1934 roku.



SS-Mann



SS-Sturmmann



SS-Rottenführer



SS-Scharführer



SS-Oberscharführer



SS-Truppführer



SS-Obertruppführer



SS-Sturmführer



SS-Obersturmführer



SS-Sturmhauptführer



SS-Sturmbannführer



SS-Obersturmbannführer



SS-Standartenführer



SS-Oberführer



SS-Brigadeführer



SS-Gruppenführer



SS-Obergruppenführer



Reichsführer SS

Lata 1934 - 1940.

15 października 1934 roku nastąpiły kolejne zmiany w nazewnictwie stopni SS:
   SS-Scharführer na SS-Unterscharführer
   SS-Oberscharführer na SS-Scharführer
   SS-Truppführer na SS-Oberscharführer
   SS-Obertruppführer na SS-Hauptscharführer
   SS-Sturmführer na SS-Untersturmführer
   SS-Sturmhauptführer na SS-Hauptsturmführer

25.11.1934 r. wprowadzono oznaczenie graficzne stopnia SS-Anwärter, był to taki sam stopień jak SS-Mann lecz bez obwódki wokół patki.



Źródło: Organisationsbuch der NSDAP, 3. Auflage (Munich: Franz Eher, 1937), tabela nr 52.


Uwaga:
w literaturze często można się spotkać z nazwą stopnia SS-Stabsscharfuhrer.
Nie był to stopień służbiowy, lecz nazwa pełnionej fukcji i przynależny był jej stopień służbowy - SS-Hauptscharführer
od 15.10.1934. wraz z odpowiednią odznaką (chevron) na prawym rekawie ponad opaską (cuff).
Od 23.01.1938 r. przynależny tej funkcji był też stopień SS-Sturmscharfuhrer wraz z w/w odznaką na prawym rękawie.
Generalnie nazwa ta była w użyciu w formacji Waffen-SS, ale była też spotykana i w Allgemeine SS.



Lata 1940 - 1942

Podoficerowie SS mieli patki oplecione plecionym czarno białym sznurem, który w tym okresie zlikwidowano.
Później kołnierze starszych podoficerów były obwiedzione białym galonem.



SS-Anwärter



SS-Mann



SS-Sturmmann



SS-Rottenführer



SS-Unterscharführer



SS-Scharführer



SS-Oberscharführer



SS-Hauptscharführer



SS-Sturmscharführer



SS-Untersturmführer



SS-Obersturmführer



SS-Hauptsturmführer



SS-Sturmbannführer



SS-Obersturmbannführer



SS-Standartenführer



SS-Oberführer



SS-Brigadeführer



SS-Gruppenführer



SS-Obergruppenführer



Reichsführer SS

Lata 1942 - 1945

4 kwietnia 1942 r., Hitler na wniosek Himmlera ustanowił nowy stopień generalski: SS-Oberstgruppenführer oraz zmieniony został wygląd stopni
od SS-Brigadeführera w górę. Była to juz ostatnia zmiana wyglądu i przetrwały one bez dalszych zmian do końca III Rzeszy.



SS-Anwärter



SS-Mann



SS-Sturmmann



SS-Rottenführer



SS-Unterscharführer



SS-Scharführer



SS-Oberscharführer



SS-Hauptscharführer



SS-Sturmscharführer



SS-Untersturmführer



SS-Obersturmführer



SS-Hauptsturmführer



SS-Sturmbannführer



SS-Obersturmbannführer



SS-Standartenführer



SS-Oberführer



SS-Brigadeführer



SS-Gruppenführer



SS-Obergruppenführer



SS-Oberstruppenführer



Reichsführer SS

Często spotykamy się z określeniem stopień honorowy w SS - SS-Ehrenführer.
To był pomysł Himmlera by powiązać z SS wpływowych urzędników, biznesmenów, funkcjonariuszy partyjnych, naukowców czy też dyplomatów. Otrzymywali oni stopnie SS z prawem noszenia odpowiedniego mundurów, ich głownym przywilejem było wspieranie SS, zarówno finansowe jak i polityczne, w zamian nie pełnili służby i nie mieli też uprawnień dowódczych.
Pierwsze nadanie godności SS-Ehrenführer miało miejsce w dniu 01.01.1933 r. dla Rudolfa Hessa.
Oprócz stopni SS nosili oni też opaski na lewym rękawie. Poniżej kilka przykładów:


Oznaka SS-Ehrenführera w stopniu SS-Standartenführera z 2.SS-Standarte.

Wśród SS-Ehrenführerów też istniał podział w zalezności od rangi nają posiadali.
Istniały wśród nich dwie grupy w zalezności od rangi: SS-Ehrenführer i SS-Rangführer

SS-Ehrenführer - od stopnia SS-Standartenführera do SS-Obergruppenführera, z przydziałem do Głównych Urzedów SS, SS-Oberabschnitte, SS-Abschnitte i
SS-Standarten.
SS-Rangführer - od stopnia SS-Sturmführera do SS-Obersturmbannführera, z przydziałem do SS-Sturmbann i SS-Sturm.



SS-Ehrenführer w SS-Oberabschnitte Süd
SS-Ehrenführer w SS-Abschnitte IX
SS-Ehrenführer w 5.SS-Standarte

Musimy zdać sobie sprawę że w SS oprócz w/w rang honorowych, były trzy rodzaje rang, które istniały równolegle obok siebie.

Każdy oficer należał z reguły do Allgemeine SS. Jeśli jeszcze w czasie pokoju został przydzielony do jakiejś jednostki formacji Waffen-SS, tracił służbowwy stopień Allgemeine SS i musiał rozpoczynać jako zwykły SS-man w formacji Waffen-SS albo też nadawano mu stopień służbowy odpowiadający jego kwalifikacjom wojskowym czy też uprzednio posiadanemu stopniowi w Wehrmachcie.

Jeżeli oficer SS służył w czasie pokoju przejściowo w formacji Waffen-SS, to po odbyciu ćwiczeń, zostawał oficerem rezerwy formacji Waffen-SS i w chwili wybuchu wojny był powoływany jako oficer rezerwy w stopniu jaki uzyskał.

W czasie wojny większość oficerów Allgemeine SS została powołana do formacji Waffen-SS i postępowano z nimi w wyżej wspomniany sposób. Oficerowie Allgemeine SS, którzy odbyli ćwiczenia oficerskie w Wehrmachcie i tam uzyskali stopień oficera rezerwy, byli powoływani do Wehrmachtu i było im bardzo trudno przenieść się do formacji Waffen-SS.

Dalej, oficerowie SS, którzy w czasie wojny zostali awansowani z podoficera na oficera Waffen-SS, nie zostawali oficerami służby czynnej formacji Waffen-SS, lecz oficerami rezerwy. Mieli oni po wojnie, jeśli chcieli pozostać w służbie czynnej, przejść specjalne ćwiczenia i złożyć egzaminy, aby zostać zrównani z oficerami służby czynnej formacji Waffen-SS. Wyraźnie jest to rozróżnione w posiadanych stopniach, przykładowo:
SS-Hauptsturmführer der Reserve der Waffen-SS - oficer rezerwy formacji Waffen-SS
SS-Hauptsturmführer der Waffen-SS - oficer służby czynnej formacji Waffen-SS

Do tego doszli w czasie wojny tak zwani oficerowie specjaliści (Fachführer) formacji Waffen-SS, analogicznie jak oficerowie specjaliści (Sonderführer) w Wehrmachcie. Chodziło tu przeważnie o fachowców budowlanych, geologów, korespondentów wojennych, techników, inżynierów i innych, którzy mieli przeważnie wyższe wykształcenie, ale dotychczas nie zdobyli żadnego stopnia oficerskiego.
W formacjach Waffen-SS byli oficerowie specjaliści w stopniu od SS-Untersturmführera do SS-Sturmbannführera.

W okresie późniejszym oficerami-specjalistami zostawali także oficerowie Allgemeine SS z przedsiębiorstw gospodarczych.
Na przykład dyplomowany rolnik mógł posiadać jednocześnie n/w stopnie:
SS-Oberführer Allgemeine SS
SS-Untersturmführer der Reserve der Waffen-SS
jako dyplomowany rolnik - Fachführer - SS-Sturmbannführer.

Wydaje się to trochę skomplikowane, lecz przy odrobienie wprawy można rozróżnić relacje pomiędzy poszczególnymi stopniami w zależności od pełnionej funkcji czy też rodzaju pełnionej służby.

- - - - - - - - - - -
Źródła:
Höhne Heinz, „SS Zakon Trupiej Czaszki”,
Hoffmann Peter, „Hitler`s Personal Security: Protecting the Führer, 1921-1945”,
Lumsden Robin, „SS Himmler`s Black Order. A history of the SS, 1923 - 1945”,
Lumsden Robin, „SS Regalia”,
Lumsden Robin, „Waffen-SS, organizacja, działnia bojowe, umundurowanie.”,
Mollo Andrew, „Uniforms of the SS, Volume 1, Allgemeine-SS 1923-1945”,
Padfield Peter, „Himmler Reichsführer SS”,
Ripley Tim, „Hitlers`s Praetorians, the history of the Waffen-SS 1925-1945”,
Williamson Gordon, „SS Gwardia Adlfa Hitlera”,
Organisationsbuch der NSDAP, 3. Auflage, Munich: Franz Eher, 1937


powrót do strony głównej

© copyright 2008, Waldemar "Scypion"Sadaj
Design by Scypion