Stopnie w Allgemeine SS.
W kwietniu 1925 roku Adolf Hitler powierza Juliusowi Schreckowi zadanie sformowania oddziału ochrony „Stosstrupp”.
Początkowo oddział liczył zaledwie osiem starannie dobranych osób, dawnych członków „Stosstrupp”. Jego celem miala być
ochrona Hitlera i innych liderów NSDAP podczas ich podrózy po Niemczech oraz w czasie wieców.
Nowej jednostce po dwóch tygodniach zmieniono nazwę na „Schutzstaffeln” - Sztafety Ochronne. Ostateczna nazwa nowej
formacji brzmiała - Schutzstaffel der NSDAP, w skrócie SS i pod taką nazwą zapisała się trwale w historii Niemiec i świata.
09.11.1925 r. oficjalnie ogłoszono powstanie „Schutzstaffel der NSDAP” podczas uroczystości w II rocznicę nieudanego
puczu w Monachium, podczas ceremonii przed Feldherrnhalle.
Nowo powstające formacje SS, były jednolicie umundurowane i odróżniały się od SA.
Jako mundur nosiły zwykłą brunatną koszulę, czarny krawat, czerwoną opaskę ze swastyką z czarnymi lamówkami i czarną austriacką czapkę
wojskową ze srebrną odznaką przestawiającą trupią czaszkę. Podobnie wyglądała sprawa z oznaczeniami stopni, gdyż wbrew powszechnie przyjętej
opinii, formacja SS na samym początku swojego istnienia nie używała stopni SA.
Postaram się przedstawić, jak przebiegał ten proces.
- - - - - - - - - - - - - - -
Formowanie pierwszych oddziałów przebiegało na zasadzie tzw. "dziesiątek" - Zehnerstaffeln, 1 dowódca plus 10 osób.
Ponieważ nie było jednolitego dowództwa - powstało dopiero pod koniec 1926 roku - tzw. SS-Oberleitung, zaszła potrzeba wyróżnienia dowódcy
Zehnerstaffeln. We wrzesniu 1926 roku wprowadzono pierwszy stopień służbowy w SS - Staffelführer, który nosił dowódca Zehnerstaffeln.
Stopień ten umieszczony był na czerwonej opasce ze swastyką - biały pasek wokoło opaski.
(SS-Gauführer i Reichsführer SS, to były okreslenia sprawowanych funkcji - kierownik/dowódca okręgu i dowódca SS.).
Taka sytuacja trwała aż do przełomu 1928/1929 roku, kiedy to wprowadzono kolejne stopnie służbowe - jako uzupełnienie dla brakujących oznak stopnii służbowych:
Reichsführer SS - trzy paski
Oberführer - dwa paski
Staffelführer - jeden pasek
Mann - opaska

Opaska służbowa Reichsführera SS.
Nie było potrzeby wprowadzania innych stopni służbowych, ponieważ cała organizacja SS w latach 1926 - 1928, opierała się na trójstopniowym schemacie
organizacyjnym:
Reichsführer SS - dowódca SS
SS-Gauführer - kierownik/dowódca okręgu SS
Zehnerstaffeln - podstawowa struktura organizacyjna, tzw. "dziesiątka"."

Reichsführer SS H. Himmler, wrzesień 1929 r., wyraźnie widać opaskę z oznaczeniem stopnia.
W sierpniu 1929 roku wprowadzono nowy rodzaj stopni służbowych w SS. Tym razem skorzystano ze stopni
służbowych SA, wprowadzając pewne zmiany, tak by dostosować je do potrzeb SS, w tym jednolity czarny kolor tła.
Nastapiła jednak jedna istotna zmiana, w przeciwieństwie do SA prawa patka nie miała oznaczenia stopnia, dopiero od tzw.
"dębowców" - SS-Standartenführera wzwyż, oznaka stopnia była na obu patkach, oznaczała ona zarazem pełnoetatowych urzedników. Zmiana stopni wymagała jednak pewnego czasu,
więc nic dziwnego że przez pewien okres funkcjonowały obok nowych i stare oznaczenia stopni, a raczej pełnionych funkcji,
widać to resztą wyrażnie na powyższym zdjęciu, z tyłu jest essesman z oznaczeniem nowego stopnia.
Lata 1929 - 1933.
W tym okresie, stopnie w Allgemeine SS, nie oddawały prawdziwej wartości stopnia, gdyż wskazywały po
prostu na pełnioną funkcję. Poniżej zamieszczam ich pełen wykaz:
SS-Anvärter - nie posiadał oznaczenia stopnia
9 stopni służbowych:
SS-Mann
SS-Scharführer
SS-Truppführer
SS-Sturmführer
SS-Sturmbannführer - został wprowadzony oficjalnie w marcu 1931,
(ale najwyraźniej istniał już wcześniej, gdyż Wilhelm Starck posiadał ten stopień w dniu 22.08.1929 r.)
SS-Standartenführer
SS-Oberführer
SS-Gruppenführer
SS-Obergruppenführer
Prawda jest taka, że do czasu kolejnego oficjalnego rozporządzenie w sprawie stopni służbowych (13.05.1933 r.), stopnie te były traktowane jako
nieformalne i różnie używane w poszczególnych regionach Niemiec. Dopiero wraz z wprowadzniem nowych struktur organizacyjnych i zwiększeniem
ilości członków SS, zaczęto zwracać baczniejszą uwagę na przestrzeganie przepisów.

SS-Mann
|

SS-Scharführer
|

SS-Truppführer
|

SS-Sturmführer
|

SS-Sturmbannführer
|

SS-Standartenführer
|

SS-Oberführer
|

SS-Gruppenführer
|

SS-Obergruppenführer
|
Jako ciekawostkę , podam że do końca 1930 roku, było:
33 - SS-Sturmführerów
8 - SS-Sturmbannführerów
4 - SS-Standartenführerów
4 - SS-Oberführerów
SS-Gruppenführerów - brak.
SS-Obergruppenführer - wprawdzie nie posiadał tego stopnia, ale miał takie uprawnienia - Rudolf Hess.
Lata 1933 - 1934.
19 maja 1933 zatwierdzono 8 nowych stopni SS. Spowodowane to było powstaniem nowych większych form organizacyjnych:
SS-Sturme, SS-Sturmbann, SS-Standarten, SS-Abschnitt i SS-Gruppe.
SS-Sturmmann
SS-Rottenführer
SS-Oberscharführer
SS-Obertruppführer
SS-Obersturmführer
SS-Sturmhauptführer - został utworzony w dniu 01.12.1931 r.
SS-Obersturmbannführer
SS-Brigadeführer
20.07.1934 r. Himmler otrzymuje oficjalny stopień "Reichsführer SS", graficzny symbol tego stopnia powstał we wrześniu 1934 roku.

SS-Mann
|

SS-Sturmmann
|

SS-Rottenführer
|

SS-Scharführer
|

SS-Oberscharführer
|

SS-Truppführer
|

SS-Obertruppführer
|

SS-Sturmführer
|

SS-Obersturmführer
|

SS-Sturmhauptführer
|

SS-Sturmbannführer
|

SS-Obersturmbannführer
|

SS-Standartenführer
|

SS-Oberführer
|

SS-Brigadeführer
|

SS-Gruppenführer
|

SS-Obergruppenführer
|

Reichsführer SS
|
Lata 1934 - 1940.
15 października 1934 roku nastąpiły kolejne zmiany w nazewnictwie stopni SS:
SS-Scharführer na SS-Unterscharführer
SS-Oberscharführer na SS-Scharführer
SS-Truppführer na SS-Oberscharführer
SS-Obertruppführer na SS-Hauptscharführer
SS-Sturmführer na SS-Untersturmführer
SS-Sturmhauptführer na SS-Hauptsturmführer
25.11.1934 r. wprowadzono oznaczenie graficzne stopnia SS-Anwärter, był to taki sam stopień jak SS-Mann lecz bez obwódki wokół patki.

Źródło: Organisationsbuch der NSDAP, 3. Auflage (Munich: Franz Eher, 1937), tabela nr 52.

Uwaga:
w literaturze często można się spotkać z nazwą stopnia SS-Stabsscharfuhrer.
Nie był to stopień służbiowy, lecz nazwa pełnionej fukcji i przynależny był jej stopień służbowy - SS-Hauptscharführer od 15.10.1934.
wraz z odpowiednią odznaką (chevron) na prawym rekawie ponad opaską (cuff).
Od 23.01.1938 r. przynależny tej funkcji był też stopień SS-Sturmscharfuhrer wraz z w/w odznaką na prawym rękawie.
Generalnie nazwa ta była w użyciu w formacji Waffen-SS, ale była też spotykana i w Allgemeine SS.
Lata 1940 - 1942
Podoficerowie SS mieli patki oplecione plecionym czarno białym sznurem, który w tym okresie zlikwidowano.
Później kołnierze starszych podoficerów były obwiedzione białym galonem.

SS-Anwärter
|

SS-Mann
|

SS-Sturmmann
|

SS-Rottenführer
|

SS-Unterscharführer
|

SS-Scharführer
|

SS-Oberscharführer
|

SS-Hauptscharführer
|

SS-Sturmscharführer
|

SS-Untersturmführer
|

SS-Obersturmführer
|

SS-Hauptsturmführer
|

SS-Sturmbannführer
|

SS-Obersturmbannführer
|

SS-Standartenführer
|

SS-Oberführer
|

SS-Brigadeführer
|

SS-Gruppenführer
|

SS-Obergruppenführer
|

Reichsführer SS
|
Lata 1942 - 1945
4 kwietnia 1942 r., Hitler na wniosek Himmlera ustanowił nowy stopień generalski: SS-Oberstgruppenführer oraz zmieniony został wygląd stopni
od SS-Brigadeführera w górę. Była to juz ostatnia zmiana wyglądu i przetrwały one bez dalszych zmian do końca III Rzeszy.

SS-Anwärter
|

SS-Mann
|

SS-Sturmmann
|

SS-Rottenführer
|

SS-Unterscharführer
|

SS-Scharführer
|

SS-Oberscharführer
|

SS-Hauptscharführer
|

SS-Sturmscharführer
|

SS-Untersturmführer
|

SS-Obersturmführer
|

SS-Hauptsturmführer
|

SS-Sturmbannführer
|

SS-Obersturmbannführer
|

SS-Standartenführer
|

SS-Oberführer
|

SS-Brigadeführer
|

SS-Gruppenführer
|

SS-Obergruppenführer
|

SS-Oberstruppenführer
|

Reichsführer SS
|
Często spotykamy się z określeniem stopień honorowy w SS - SS-Ehrenführer.
To był pomysł Himmlera by powiązać z SS wpływowych urzędników, biznesmenów, funkcjonariuszy partyjnych,
naukowców czy też dyplomatów. Otrzymywali oni stopnie SS z prawem noszenia odpowiedniego mundurów, ich głownym przywilejem było wspieranie SS,
zarówno finansowe jak i polityczne, w zamian nie pełnili służby i nie mieli też uprawnień dowódczych.
Pierwsze nadanie godności SS-Ehrenführer miało miejsce w dniu 01.01.1933 r. dla Rudolfa Hessa.
Oprócz stopni SS nosili oni też opaski na lewym rękawie. Poniżej kilka przykładów:

Oznaka SS-Ehrenführera w stopniu SS-Standartenführera z 2.SS-Standarte.
Wśród SS-Ehrenführerów też istniał podział w zalezności od rangi nają posiadali. Istniały wśród nich dwie grupy w zalezności od rangi:
SS-Ehrenführer i SS-Rangführer
SS-Ehrenführer - od stopnia SS-Standartenführera do SS-Obergruppenführera, z przydziałem do Głównych Urzedów SS,
SS-Oberabschnitte, SS-Abschnitte i SS-Standarten.
SS-Rangführer - od stopnia SS-Sturmführera do SS-Obersturmbannführera, z przydziałem do SS-Sturmbann i SS-Sturm.

SS-Ehrenführer w SS-Oberabschnitte Süd
SS-Ehrenführer w SS-Abschnitte IX
SS-Ehrenführer w 5.SS-Standarte
Musimy zdać sobie sprawę że w SS oprócz w/w rang honorowych, były trzy rodzaje rang, które istniały równolegle obok siebie.
Każdy oficer należał z reguły do Allgemeine SS. Jeśli jeszcze w czasie pokoju został przydzielony do jakiejś jednostki formacji Waffen-SS,
tracił służbowwy stopień Allgemeine SS i musiał rozpoczynać jako zwykły SS-man w formacji Waffen-SS albo też nadawano mu stopień służbowy
odpowiadający jego kwalifikacjom wojskowym czy też uprzednio posiadanemu stopniowi w Wehrmachcie.
Jeżeli oficer SS służył w czasie pokoju przejściowo w formacji Waffen-SS, to po odbyciu ćwiczeń, zostawał oficerem rezerwy formacji Waffen-SS i w
chwili wybuchu wojny był powoływany jako oficer rezerwy w stopniu jaki uzyskał.
W czasie wojny większość oficerów Allgemeine SS została powołana do formacji Waffen-SS i postępowano z nimi w wyżej wspomniany sposób.
Oficerowie Allgemeine SS, którzy odbyli ćwiczenia oficerskie w Wehrmachcie i tam uzyskali stopień oficera rezerwy, byli powoływani do Wehrmachtu i
było im bardzo trudno przenieść się do formacji Waffen-SS.
Dalej, oficerowie SS, którzy w czasie wojny zostali awansowani z podoficera na oficera Waffen-SS, nie zostawali oficerami służby czynnej formacji
Waffen-SS, lecz oficerami rezerwy. Mieli oni po wojnie, jeśli chcieli pozostać w służbie czynnej, przejść specjalne ćwiczenia i złożyć egzaminy,
aby zostać zrównani z oficerami służby czynnej formacji Waffen-SS. Wyraźnie jest to rozróżnione w posiadanych stopniach, przykładowo:
SS-Hauptsturmführer der Reserve der Waffen-SS - oficer rezerwy formacji Waffen-SS
SS-Hauptsturmführer der Waffen-SS - oficer służby czynnej formacji Waffen-SS
Do tego doszli w czasie wojny tak zwani oficerowie specjaliści (Fachführer) formacji Waffen-SS, analogicznie jak oficerowie specjaliści
(Sonderführer) w Wehrmachcie. Chodziło tu przeważnie o fachowców budowlanych, geologów, korespondentów wojennych, techników, inżynierów i innych,
którzy mieli przeważnie wyższe wykształcenie, ale dotychczas nie zdobyli żadnego stopnia oficerskiego. W formacjach Waffen-SS byli oficerowie
specjaliści w stopniu od SS-Untersturmführera do SS-Sturmbannführera.
W okresie późniejszym oficerami-specjalistami zostawali także oficerowie Allgemeine SS z przedsiębiorstw gospodarczych.
Na przykład dyplomowany rolnik mógł posiadać jednocześnie n/w stopnie:
SS-Oberführer Allgemeine SS
SS-Untersturmführer der Reserve der Waffen-SS
jako dyplomowany rolnik - Fachführer - SS-Sturmbannführer.
Wydaje się to trochę skomplikowane, lecz przy odrobienie wprawy można rozróżnić relacje pomiędzy poszczególnymi stopniami w zależności od
pełnionej funkcji czy też rodzaju pełnionej służby.
- - - - - - - - - - -
Źródła:
Höhne Heinz, „SS Zakon Trupiej Czaszki”,
Hoffmann Peter, „Hitler`s Personal Security: Protecting the Führer, 1921-1945”,
Lumsden Robin, „SS Himmler`s Black Order. A history of the SS, 1923 - 1945”,
Lumsden Robin, „SS Regalia”,
Lumsden Robin, „Waffen-SS, organizacja, działnia bojowe, umundurowanie.”,
Mollo Andrew, „Uniforms of the SS, Volume 1, Allgemeine-SS 1923-1945”,
Padfield Peter, „Himmler Reichsführer SS”,
Ripley Tim, „Hitlers`s Praetorians, the history of the Waffen-SS 1925-1945”,
Williamson Gordon, „SS Gwardia Adlfa Hitlera”,
Organisationsbuch der NSDAP, 3. Auflage, Munich: Franz Eher, 1937
|