Opóźnienie programu budowy samolotu pościgowego PZL 38 ,, Wilk'' zmusiło szefostwo Departamentu Aeronautyki do pojęcia prac nad nowym samolotem. Spośród kilku projektów, uwagę Biura Konstrukcyjnego PZL WP zwrócił projekt jednosilnikowego dolnopłata przedstawiony przez Inż. Wsiewołoda Jakimiuka, który wybrano do realizacji pod oznaczeniem PZL 50.

Wstępne prace zostały podjęte na przełomie 1936/1937 r. Jako napęd przewidywano silnik Bristol Mercury VIII o mocy 840 KM na wysokości 4267 m. Produkcję licencyjną silnika miano uruchomić w PZL WS. Oczekiwano, że samolot osiągnie prędkość 500/510 km/h na wysokości 4300 m.

Badania tunelowe dały pozytywny wynik i Kierownictwo Zaopatrzenia Lotnictwa zamówiło w PZL dwa prototypy do prób w locie z terminem dostawy : PZL 50/ I na 15.10 1938 oraz PZL P 50/II na 15.02 1939. Płatowiec PZL 50/I został zbudowany bez większych trudności, jednakże nastąpiły nieprzewidziane kłopoty z chowanym podwoziem angielskiej wytwórni Dowty Equipment Ltd. która oferowała zbyt odległy termin dostawy egzemplarza prototypowego. Budowy innego podjęła się Wytwórnia Maszyn Precyzyjnych Avia z Warszawy, jednakże instalacja hydrauliczna wykonywana wg. licencji Dowty wymagała użycia 30% importowanych z Wielkiej Brytanii podzespołów.
Do zabudowy na płatowcu PZL 50/I zakupiono w Wielkiej Brytanii silnik Bristol Mercury VIII nr M42102, który do kraju dotarł w sierpniu 1938 r. Po dostarczeniu podwozia przez Avię, w lutym 1939 r. inż. Jerzy Widawski dokonał pierwszego oblotu prototypu PZL 50/I.

Samolot w locie zachowywał się poprawnie. 28.03 1939 Minister Spraw Wojskowych wydał zarządzenie w sprawie niezwłocznego rozpoczęcia produkcji PZL 50 Jastrząb. Przewidywano zamówienie 300 samolotów, jednakże w preliminarzu budżetowym 1939/40 przewidziano wyprodukowanie 100 szt z czego do końca 1939 r. - 40.

Przeprowadzane w dalszym ciągu fabryczne loty próbne doprowadziły do stwierdzenia, ze samolot wykazuje poważny niedobór mocy silnika, drganie usterzenia poziomego przy lądowaniu, co powodowało niedokładny styk podwozia z ziemią. Drgania te występowały także przy wykonywaniu ostrych zakrętów, co utrudniało prowadzenie walki powietrznej. W nurkowaniu samolot zachowywał się poprawnie, lecz znaczący niedobór mocy powodował niezadowalające charakterystyki przy wznoszeniu, zakrętach i locie po prostej. Prędkość maksymalna 420 km/h, na wysokości 3500 m była poniżej oczekiwań. Po dokonaniu poprawek udało się osiągnąć prędkość 430 km/h, ale zasadniczym problemem pozostawał niedobór mocy silnika.

Najprawdopodobniej w kwietniu 1939 r. podjęto decyzję o zawieszeniu produkcji seryjnej Jastrzębia do czasu opracowania zakresu zmian. Zdecydowano się ukończyć jedynie serię informacyjną 5 egzemplarzy PZL 50A Jastrząb, do budowy których pobrano już materiały i podzespoły.

Dopracowany prototyp Jastrzębia 12.06 1939 przeszedł próby porównawcze z amerykańskim myśliwcem Seversky EP 1, który przyleciał na kilka dni do Polski w ramach lotu reklamowego po Europie i w sierpniu z PZL P 11g Kobuz. Loty na obu samolotach przeprowadzał płk pil. Bolesław Orliński, według opinii. opinii którego: "...Jastrząb w ...istniejącym stanie t. znaczy z motorem o braku mocy około 300 - 400 koni mechanicznych, nie nadaje się, moim zdaniem, do użytku jako myśliwiec".

Tymczasem ukończono budowę płatowca PZL 50/II który był przewidziany pod zabudowę najprawdopodobniej silnika Gnôme - Rhône 14N21 o mocy maksymalnej 1100 KM i stanowić wzorzec dla wersji eksportowej samolotu.

Podjęto starania dla uzyskania mocniejszego napędu dla Jastrzębia i w maju 1939 r. podjęto rozmowy o uzyskanie z Wielkiej Brytanii 200 silników Bristol Taurus III lub IV o mocy maksymalnej 1100 KM. Silnik był jeszcze w czasie prób, nigdy nie został dopracowany i nie wszedł do produkcji seryjnej.

Po rozpoczęciu działań wojennych PZL 50/I został ewakuowany z Okęcia na lotnisko polowe Popowo Kościelne. O świcie 6.09 samolot wystartował do Lwowa. Pilotowany przez inż. Widawskiego prototyp Jastrzębia, na skutek braku paliwa został poważnie uszkodzony w czasie przymusowego lądowania w rejonie Rawy Ruskiej. Dalsze losy samolotu nie są znane.

Na terenie PZL WP 1 w dniu 1.09 1939 znajdowało się 5 samolotów PZL 50 A Jastrząb w różnych fazach montażu, oraz prototyp PZL 50/II stanowiący wzorzec dla eksportowej wersji PZL 50 B Jastrząb. Mniej więcej w dniu 3.09 z inicjatywy Jerzego Dąbrowskiego, wszystkie egzemplarze zostały ewakuowane z Okęcia do bazy rezerwowej PZL organizowanej w halach montowni Citroëna i Renaulta na rogu ul. Czerniakowskiej i Górnośląskiej 2, gdzie planowano montaż samolotów, jednakże 5.09 pracowników PZL ewakuowano z Warszawy, a niekompletne samoloty zostały porzucone i zostały przejęte przez Niemców po kapitulacji stolicy. Dalszy ich los jest nieznany.

autorem rysunku jest "krzyhal" z Forum DWS, dziękujemy za jego udostępnienie
kliknij obraz aby go powiększyć

Dane PZL P.50 "Jastrząb".