Nr ISSN 2082-7431
Serwis Polska Podziemna
Dział "Postacie".
NOWOTKO, Marceli.



NOWOTKO Marceli vel Nowotka.

Działacz komunistyczny - I sekretarz PPR.


Pseudonimy: "Marian", "Stary".


Urodzony: 8 lipca 1893 r.

Zmarł: 28 listopada 1942 r.





Najprawdopodobniej uzyskał wykształcenie na poziomie kilku klas szkoły elementarnej.
Od 1907 r. pracował jako ślusarz w cukrowni w Ciechanowie. W roku 1916 wyjechał na roboty do Niemiec, skąd wrócił w 1918 r.
Od 1916 r. członek SDKPiL, potem (od 1918 r.) KPRP. W 1918 r. współorganizował Radę Robotniczo-Chłopską w Ciechanowie. W tym czasie był kilkakrotnie aresztowany za udział w strajkach, organizowanie Rad Delegatów Robotniczych, itp.

Podczas wojny polsko - bolszewickiej 1920 r. był współorganizatorem Komitetu Rewolucyjnego w Łapach. Za działalność na korzyść Armii Czerwonej, został zaocznie skazany przez sąd polski na karę śmierci.

Do 1929 r. działał "na nielegalnej stopie" pełniąc wiele odpowiedzialnych funkcji partyjnych na Śląsku, w Kieleckiem, Wielkopolsce i w Zachodniej Ukrainie. Aresztowany w 1929 r. otrzymał karę 4 lat pozbawienia wolności. Ponownie aresztowany w 1935 r., tym razem otrzymał wyrok 12 lat więzienia, który odbywał do września 1939 r. w Rawiczu.

Po uzyskaniu wolności udał się na tereny okupacji sowieckiej. Tam początkowo brał udział w sowieckich kampaniach wyborczych na terenie Białostocczyzny, a następnie objął funkcję przewodniczącego Rejonowego Komitetu Wykonawczego w Łapach, czyli w tym samym mieście, w którym działał podczas wojny polsko - bolszewickiej z 1920 r.

Prawdopodobnie na początku 1941 r., został skierowany do Moskwy, skąd po wybuchu wojny niemiecko - sowieckiej skierowano go do współtworzenia tzw. grupy inicjatywnej, tworzonej z myślą odbudowy partii komunistycznej w Polsce. Współzałożyciel PPR i jej pierwszy sekretarz (styczeń-listopad 1942).

28 listopada 1942 roku na ulicy koło Dworca Zachodniego w Warszawie znaleziono zwłoki mężczyzny - jak się później okazało, Marcelego Nowotki. Widziany z nim jako ostatni Bolesław Mołojec wyjaśniał, że na ulicy zostali zaatakowani przez nieznanych sprawców, Nowotko zginął, a jemu udało się uciec. 5 grudnia zawiadomiono centralę PPR w Moskwie o śmierci towarzysza Nowotki.
Według do dziś obowiązującej wersji "Stary" został zamordowany przez Bolesława Mołojca, jednak wszystkie aspekty tej sprawy do dziś nie zostały w pełni wyjaśnione.
Po nim pierwszym sekretarzem PPR został Paweł Finder.




powrót.


© copyright 2005 - 2007, Radosław ""Butryk"" Butryński
Design by Scypion