Historia i struktura Allgemeine SS.

Historia i struktura Allgemeine SS.

Schutzstaffeln - SS
część I - do 1933.01.30

Podczas prawie rocznego pobytu Hitlera w więzieniu, „Stosstrupp Adolf Hitler” przestał istnieć. Główną przyczyną tego stanu rzeczy, był zakaz jego działalności wydany przez władze bawarskie, jak również ucieczka części dowódców i członków jego składu za granicę. Inni pozostali w ukryciu, lub wstąpili do organizacji Frontbann, założonej przez E. Röhma, w miejsce zakazanej przez władze SA.

Hitler pozujący do zdjęcia, pośpiesznie zrobionego przez Hoffmanna z powodu zimna,
u bram miasta Landsberg nad Lechem, tuż po zwolnieniu z więzienia.
20 grudnia 1924 roku. A. Hitler został zwolniony przedterminowo z twierdzy gdzie odsiadywał pięcioletni wyrok za nieudaną próbę puczu w Monachium w listopadzie 1923 roku.⁽¹⁾ Mimo że podczas pobytu w twierdzy był na bieżąco informowany o działaniach swoich zwolenników, to rzeczywistość jaką zastał już na wolności nie była po jego myśli i nie odpowiadała jego planom na przyszłość.

SA, która w listopadzie 1923 roku, tuż przed puczem liczyła około 2 000 członków, teraz rozrosła się pod przykrywka Frontbann do blisko 30 000 ludzi. Co gorsza, jej podległość wobec przywódcy NSDAP, była czysto fikcyjna. Röhm nie zamierzał się bowiem podporządkować Hitlerowi, uznając tylko go jako przywódcę politycznego i zręcznego propagandzistę. Musimy zdać sobie sprawę, ze NSDAP była rozbita i skłócona od wewnątrz, praktycznie nie prowadziła działalności, podczas gdy Frontbann rozwinął strefę swoich wpływów poza granice Bawarii i nadal rósł w siłę.

Hitler nauczony smutnym doświadczeniem, z nieudanego zamachu stanu, postanowił już więcej nie dopuścić, by wymknęła mu się z rąk kontrola nad SA. Odmówił Röhmowi swojego wsparcia, jak również NSDAP. 30 kwietnia 1925 roku, po uchyleniu delegalizacji NSDAP i SA, Röhm musiał spuścić z tonu i uznać zwierzchnictwo NSDAP.
Mimo oficjalnego przejęcia kontroli nad SA, nadal nie był pewny jej wierności, postanowił powołać do życia oddział osobistej ochrony. Będąc pod wrażeniem zachowania się „Stosstrupp Adolf Hitler” podczas listopadowego puczu, w kwietniu 1925 roku⁽²⁾ powierza zadanie sformowania podobnego oddziału, swemu kierowcy Juliusowi Schreckowi, który z zapałem zabrał się do powierzonego mu zadania.

Przyczyny powstania SS, tak później wyjaśnił sam Hitler:
„Będąc przekonany, że zawsze może zaistnieć sytuacja, w której trzeba będzie odwołać się do oddziałów elitarnych, na przełomie lat 1922/1923 stworzyłem „Oddział Uderzeniowy Adolf Hitler”. Składał się on z ludzi, którzy byli gotowi do rewolucji i wiedzieli, że pewnego dnia sprawy dojrzeją do prawdziwego uderzenia. Kiedy opuściłem Landsberg, wszystko leżało w gruzach i było rozproszone po wiekszości konkurencyjnych grup. Powiedziałem sobie, że potrzebuję ochrony, choćby bardzo nielicznej, ale składającej się z ludzi, którzy zaciągneliby się bez żadnych warunków, gotowi pomaszerować nawet przeciwko swoim braciom. Lepszyh jest zaledwie dwudziestu ludzi z całego miasta - pod warunkiem, że można na nich absolutnie polegać - niż niepewna masa. To Maurice, Schreck i Heiden sformowali w Monachium pierwszą grypę twardzieli, którzy dali początek SS... ”. ⁽³⁾

Początkowo oddział liczył zaledwie osiem starannie dobranych osób, dawnych członków „Stosstrupp”. Jego celem miala być ochrona Hitlera i innych liderów NSDAP podczas ich podrózy po Niemczech oraz w czasie wieców.
Nowej jednostce po dwóch tygodniach zmieniono nazwę na „Schutzstaffeln” - Sztafety Ochronne.⁽⁴⁾ Początkowo używano w nazwie liczby pojedynczej Staffel, jednak w miarę gdy postępowała rozbudowa organizacyjna i liczebna, wprowadzono liczbę mnogą Staffeln.⁽⁵⁾
Ostateczna nazwa nowej formacji brzmiała - Schutzstaffel der NSDAP, w skrócie SS i pod taką nazwą zapisała się trwale w historii Niemiec i świata.

21 września 1925 roku Schreck wydaje pismo ogólne nr 1, w którym nakazywał wszystkim terenowym organizacjom NSDAP utworzenie SS w każdej miejscowości, w składzie dziesięciu a w Berlinie dwudziestu osób.⁽⁶⁾ W ten sposób powstajr nowa elitarna organizacja partii, której nadano status całkowitej niezależności. Jest rzeczą charakterystyczną że Schreck, rozpoczynając werbunek, nie oparł się na jednostkach SA, lecz skorzystał z pośrednictwa partii, by całkowicie pozbyć się naleciałości i tradycji z Freikorpsów.
Kryteria doboru kandydatów, pomijając sprawdzonych już wcześniej członków „Stosstrupp” z 1923 roku, były bardzo rygorystyczne i nie każdy mógł wstapić to tej organizacji, która od samego początku swojego istnienia była uważana i sama się uważała za elitę.
W założeniu, SS nie miała być organizacja masową, lecz miała składać się z niewielkich dziesięcioosobowych oddziałów w większych miastach, z których każdy miał mieć swojego przywódcę. Miały to być pododdziały starannie dobranych ludzi. Przyjmowano kandydatów niepijących, w wieku 23-35 lat, bez przeszłości kryminalnej, zdrowych fizycznie i psychicznie. Każdy z ewentualnych kandydatów, powinien mieć stały, co najmniej pięcioletni meldunek w miejscu swojego zamieszkania, jak również posiadać referencję wystawione przez dwóch godnych zaufania obywateli i zwolenników ideałów NSDAP. Najważniejszym jednak kryterium selekcji, była niezachwiana wiara w ideały narodowego socjalizmu i przede wszystkim wierność Hitlerowi, a nie partii.⁽⁷⁾

Powyższe zdjęcie, prawdopodobnie przedstawia pierwszych członków SS w 1925 roku.⁽⁸⁾
Głównym powodem sformowania tej organizacji był fakt, że Hitler i jego sztab rozpoczeli podróże po Bawarii w celu zwiekszenia liczby członków NSDAP jak również starali się poddać mniejscowe komórki NSDAP jednej centralnej władzy. Wkraczał na tereny, gdzie jego osoba nie była zbyt popularna, a miejscowi członkowie NSDAP byli wierni swoim lokalnym liderom a nie Hitlerowi. Potrzebwał więc małego ale oddanego oddziału ochrony, którego członkowie ślepo podążą za nim i w razie potrzeby zapewnia mu bezpieczeństwo.
Schreck do głównych zadań SS zaliczył: „Ochronę wieców w ich rejonie, zdobywanie prenumeratorów i ogłoszeniodawców dla „Völkischer Beobachter” oraz werbunek człoknów partii”.⁽⁹⁾
Nowo powstające formacje SS, były jednolicie umundurowane i odróżniały się od SA. Jako mundur nosiły zwykłą brunatną koszulę, czarny krawat, czerwoną opaskę ze swastyką z czarnymi lamówkami i czarną austriacką czapkę wojskową ze srebrną odznaką przestawiającą trupią czaszkę. ⁽¹⁰⁾
Uwaga - w wielu opracowaniach jest podana informacja, jakoby „Stosstrupp” w 1923 roku, nosił brunatne koszule. Jest to prawdopodobnie zwykłe nieporozumienie wynikające z błędnego rozróżniania „Stosstrupp” z lat 1923 i 1925, lub błędna informacja.⁽¹¹⁾

Mundur SS - lata 1925 - 1926.
Już w początkowym okresie swojego istnienia, oddziały SS mogły wykazać swoją przydatność i skuteczność w wykonywaniu postawionych przed nimi zadań, polegających na zapewnieniu bezpieczeństwa. W Dreźnie esesmani udaremnili podjętą przez pięćdziesięciu komunistów próbę rozbicia wiecu narodowych socjalistów. W Saksoni doniesiono że „[...] w Pałacu Marmurowym w Chemnitz połączone siły SS z Drezna, Plauen, Zwickau i Chemitz sprawiły komunistom straszliwe lanie, wyrzucajac niektórych z nic przez okna, i od tej pory żaden komunista nie ośmielił się zakłócić naszych wieców”.⁽¹²⁾ Należy w tym miejscu podkreślić, że w oddziałach SS byli to wyłacznie ochotnicy i nie otrzymywali wynarodzenia, służbę pełnili w swoim czasie wolnym.

Oficjalnie ogłoszono powstanie „Schutzstaffel der NSDAP” podczas uroczystości w drugą rocznicę nieudanego puczu w Monachium, podczas ceremonii przed Feldherrnhalle, w dniu 09.11.1925 r.
Oddziały SS rozwijały się stosunkowo szybko i pod koniec 1925 roku liczyły około 1000 członków. Wiosną 1926 roku, istniało już 75 takich oddziałów - Zehnerstaffeln (tzw. dziesiątek), mimo że nie wszystkie posiadały pełne etaty.
W kwietniu 1926 roku dowództwo SS przejął od Schrecka, w pełni już wyleczony z ran Josef Berchtold, (po puczu w Monachium).

3 i 4 lipca 1926 roku ma miejsce II zjazd NSDAP w Weimarze. Przebiegał on pod znakiem przemówień, rytuałów i marszów. Udział w nim wzięło ok. 7 - 8 tysięcy osób, w tym 3 600 szturmowców i po raz pierwszy 116 SS-manów.
Na paradzie po raz pierwszy pojawiła się, tzw. „Krwawy Sztandar”, (Blutfahne), którą w 1923 roku niósł Andree Bauriedl na czele pochodu w Monachium. Hitler powierzył SS pieczę nad Blutfahne, przez co podniósł rangę tej organizacji, a to z kolei ogromnie wzburzyło SA. Nowym chorążym, Blutfahne został Jakob Grimminger z Monachium, wysoki, szczupły mężczyzna z wąsikiem á la Hitler. W ten oto sposób SS, stała się już oficjalnie elitarną gwardią ruchu narodowosocjalistycznego.

Chorąży Blutfahne Jakob Grimminger i Adolf Hitler.
Wydawałoby się że już nic nie stoi na przeszkodzie w dalszym rozwoju SS, lecz były to tylko pozory. Wprawdzie energiczny Berchtold ostro zabrał się do uporzadkowania spraw wewnątrz SS, wydając m.in. instrukcję w której mówił „Ani dowództwo lokalnej grupy, ani Gau [okręg partyjny NSDAP] nie mają prawa wtrącać się w wewnętrzne problemy organizacyjne miejscowego SS”, czy też w kolejnym zarządzeniu: „SS jest całkowicie niezależną organizacją w obrębie ruchu”,⁽¹³⁾ to ostatecznie i tak przegrał z SA.
Hitler mimo formalnego podporzadkowania SA partii NSDAP nadal nie był pewny poparcia tej organizacji, złaszcza że pozostawała ona w stanie rozbicia i bez centralnego kierownictwa. Planując przejęcie władzy na drodze demokratycznych wyborów, musiał w jakiś sposób uporzadkować i zjednoczyć Oddzialy Szturmowe. 27 lipca 1926 roku, Hitler powołał na szefa sztabu SA (Oberster SA Führer), Franza Felixa Pfeffera von Salomona, dając mu wolną rękę w rozwijaniu SA. Chciał w ten sposób uspokoić szturmowców, dotkniętych sposobem, w jaki rozstał się ze swoim stanowiskiem ich poprzedni komendant Röhm. Chcąc zademonstrować dobrą wolę, Hitler oddał Oberste SA-Führung formalne zwierzchnictwo nad SS.
Josef Berchtold na pocieszenie otrzymał wprowadzone od listopada 1926 roku stanowisko Reichsführera SS.

Kierownictwo SA szybko wzięło odwet na konkurencyjnej organizacji, która chociaż nieliczna, już w tym okresie pozytywnie wyróżniała się zdyscyplinowaniem i posłuszeństwem, w przeciwieństwie do szturmowców SA. Członkowie SS musieli teraz znosić upokorzenie wynikające z poniżenia, gdyż jakże inaczej można nazwać kolportaż prasy partyjnej i werbowanie nowych członków do NSDAP, a jednocześnie prawie wstrzymano werbunek nowych członków do SS.
O nastrojach w SS najlepiej świadczy następujący raport z 1926 roku:
„W październiku SS zwerbowało w całej Rzeszy 249 nowych członków NSDAP, 54 nowych czytelników „Völkischer Beobachter”, 169 nowych czytelników „Stürmera”, 82 nowych czytelników „Nazionalsocialist”, 140 nowych czytelników „Südwestdeutscher Beobachter”, 189 nowych czytelników pozostałych gazet narodowosocjalistycznych. Dodatkowo sprzedano 2000 egzemplarzy „Illustrierte Beobachter”". Raport był opatrzony w sarkastyczny nagłówek: „Oto czym się zajmujemy!” ⁽¹⁴⁾
W takiej sytuacji nie powinna nas dziwić duża rotacja w szeregach SS i rozgoryczenie jej członków, zwłaszcza wobec barddzo wysokich wymagań jakie przed nimi stawiano.

Mimo wszystkich przeciwności i utrudnień ze strony SA, to właśnie pierwszy Reichsführer SS Berchtold, doprowadził do powstania pierwszych struktur organizacyjnych SS, scalając wszystkie rozproszone oddziały SS pod jednolite dowództwo.

Najwyższym organem dowodzenia SS, był sztab SS-Oberleitung, na czele którego stał Reichsführer SS.
Organizacja SS, z lat 1926 - 1928:
   SS-Oberleitung - (12 SS Staffeln), któremu podlegal:
   SS-Gauführer Berlin-Brandenburg (2 Staffeln)
   SS-Gauführer Franken (5 Staffeln)
   SS-Gauführer Niederbayern (3 Staffeln)
   SS-Gauführer Oberbayern (4 Staffeln)
   SS-Gauführer Rheinland-Süd (5 Staffeln)
   SS-Gauführer Sachsen (4 Staffeln).⁽¹⁵⁾

Teoretycznie w każdym okręgu NSDAP powinien być i okręg SS, jednak zdołano utworzyć zaledwie sześć SS-Gau kórym podlegało 23 Staffeln, reszta była kierowana z SS-Oberleitung. Jak łatwo obliczyć w latach 1926 - 1928, formacje SS liczyły zaledwie ok. 350 - 400 ludzi, przy zalożeniu że Staffeln miały pełną obsadę - 1 + 10. Nadal istniała bardzo duża rotacja i wiele nowopowstałych Staffeln było w krótkim czasie rozwiązywanych. W tym okresie tylko kilka osób z kierownictwa SS pobierało pobory z kasy NSDAP, reszta to nadal ochotnicy kórzy musieli utrzymywać się z innych źródeł.

SS-Gauführer tak określano kierownika - dowódcę okręgu SS.
W tym czasie w SS był tylko jeden oficjalny stopień - Staffelführer, który nosił dowódca Zehnerstaffeln - wprowadzono go we wrześniu 1926 roku. SS-Gauführer i Reichsführer SS, to były okreslenia sprawowanych funkcji - kierownik / dowódca okręgu i dowódca SS.
Wiosną 1927 roku Bertchtold ustąpił, protestując w ten sposób przeciw machinacjom kierownictwa SA, mającym na celu ograniczenie liczebności SS. Wyrazem tego było m. in. wydane przez dowódcę SA Pfeffera von Salomonna zarządzenie, zabraniające tworzenia formacji SS w tych miejscowościach, w których SA nie jest w sposób dostatecznie silny reprezentowana.
Po Bertchtoldzie urząd Reichsführera SS objął jego zastępca Ehrhardt Heiden, jego astępcą został weteran puczu monachijskiego, wówczas członek Freikorpsu "Reichskriegflagge", Heinrich Himmler.

Heiden, podobnie jak jego poprzednik nie dawał sobie rady z SA i nie potrafił zapobiec dalszemu upadkowi morale w SS. W krótkim okresie jego kierownictwa organizacja SS rozwijała się opieszale, zdominowana przez kierownictwo SA.
We wrześniu 1927 roku Heiden wydał specjalne zarządzenie zabraniające wszystkim członkom SS, bez względu na rangę, ingerowania w sprawy będące w kompetencji instancji NSDAP i dowództwa SA. W tym samym czasie Heiden starał się podnieść wewnętrzną dyscyplinę i karność w szeregach SS.
Zwracano szczególną uwagę na wszelkie, nawet najmniejsze przejawy niesubordynacji członków. Członkom SS już wówczas wskazywano, że powinni tworzyć awangardę nie tylko NSDAP, ale i nowych Niemiec.

Wkrótce Heiden ustąpił a wtedy 6 stycznia 1929 roku Hitler mianował Reichsführerem SS Heinricha Himmlera, (jeszcze w stopniu SS-Oberführera). Pamietajmy, że w tym czasie stonień jaki posiadał Himmler wskazywał jedynie na funkcje jaka pełnił w SS.

Jest to data przełomowa w historii SS.

Informacja o nominacji H. Himmlera.
Widoczna data nominacji tj. 1929.01.20 oraz datowanie wsteczne na 1929.01.06 roku.

- - - - - - - - - - -
¹ - Kershaw Ian, Hitler 1889 - 1936 Hybris, s. 209
² - Höhne Heinz, SS Zakon Trupiej Czaszki, s. 34, miesiąc kwiecień podaje też Tim Ripley Tim swojej pracy Hitlers`s Praetoriansz, s. 16,      z kolei Robin Lumsden w SS Regalia, na stronie 11 podaje miesiąc marzec.
³ - Messenger Charles, Gladiator Hitlera, s. 59
⁴ - Höhne Heinz, SS Zakon Trupiej Czaszki, s. 34
⁵ - Messenger Charles, op. cit. s. 59
⁶ - Karol Grünberg, SS - Czarna gwardia Hitlera, s. 23
⁷ - Lumsden Robin, SS Himmler`s Black Order, s. 10
⁸ - Na wielu stronach internetowych oraz książkach widnieje ono jako - zdjęcie „Stosstrupp” z 1923 roku. Dlaczego sądzę że nie jest to prawdą? Otóż wystarczy przyjrzeć się dokładnie fotografii i zobaczymy na niej czarne czapki, część ludzi ma na sobie mundury jakich używał „Stosstrupp Adolf Hitler”, a osoba czwarta od lewj ma na sobie umundurowanie jakie nosili członkowie SS w latach 1925 - 1926.
Jednak najważniejszy szczegół to właśnie te czarne czapki. W najnowszych opracowaniach, informacja o czarnych nakryciach głowy pochodzi jedynie z pracy Petera Hoffmanna (Hitler's Personal Security: Protecting the Führer, 1921-1945, s.10 ) i jest to właściwie jedyne opracowanie mówiące o tym fakcie. Prawdopodobnie jest to błąd autora mylący Stabswache z 1923 r z póżniejszym Stabswache z 1925 r. Z kolei w pracy Robina Lumsdena „SS Regalia” na stronie 36, jest przedstawiony mundur „Stosstrupp Adolf Hitler” z 1923 roku z szarą czapką, podobnie jaki inne zdjęcia (m.in. s. 10) pochodzące sprzed 1925 r. na których figuruje wszędzie szara czapka. W kolejnej swojej pracy (SS Himmler`s Black Order. A history of the SS, 1923 - 1945), potwierdza ten fakt po raz kolejny.
W wielu ksiązkach podaje się że Stabswache nosiła "czarne czapki narciarki", przykładowo - Karol Grünberg, SS - Czarna gwardia Hitlera, s. 22, lecz bez podania źródła. Są też informacje o czarnych otokach na czapkach - Majewski Ryszard, Waffen SS, Mity i rzeczywistość, s. 14 - również bez podania źródła.
⁹ - Höhne Heinz, op. cit. s. 35
¹⁰ - Padfield Peter, Himmler Reichsführer SS, s. 101
¹¹ - Brunatna koszula stała się oficjalnym mundurem partyjnym przez przypadek. Pewien dowódca SA o nazwisku Rossbach w czasie pobytu w Austrii otrzymał duża liczbę brunatnych koszul przeznaczonych początkowo dla niemieckich wojsk w Afryce Wschodniej. Rossbach zawiózł je do Niemiec w 1924 roku. Do brunatnych koszul SA nosiło brunatny krawat, a SS czarny. Höhne Heinz, op. cit. s. 518.
Identyczna informację podaje Robin Lumsden w „SS Regalia” na s. 28.
¹² - Höhne Heinz, op. cit. s. 35
¹³ - Höhne Heinz, op. cit. s. 36
¹⁴ - Höhne Heinz, op. cit. s. 37
¹⁵ - Lumsden Robin, op. cit. s. 19.

- - - - - - - - - - -

Źródła:
Karol Grünberg, „SS - Czarna gwardia Hitlera”, KiW 1984
Höhne Heinz, „SS Zakon Trupiej Czaszki”, Wydawnictwo Wołoszański Sp. z o.o. 2006
Hoffmann Peter, „Hitlers Personal Security: Protecting the Führer, 1921-1945”, Da Capo Press 2000
Kaltenegger Roland, „Generaloberst Eduard Dietl, dowódca spod Narwiku”, Bellona 2001
Kershaw Ian, „Hitler 1889 - 1936 Hybris”, Dom Wydawniczy Rebis 2002
Lumsden Robin, „SS Himmler`s Black Order. A history of the SS, 1923 - 1945”, Sutton Publishing Limited 1997
Lumsden Robin, „SS Regalia”, Book Sales, Inc, 1995
Messenger Charles, „Gladiator Hitlera, Życie i czasy SS-Oberstgruppenführera i generała pułkownika Waffen-SS Josefa Dietricha”,
Oskar 2001
Ramme Alwin, „Służba bezpieczeństwa SS”, MON 1984
Majewski Ryszard, „Waffen SS, Mity i rzeczywistość”, Krajowa Agencja Wydawnicza 1983
Padfield Peter, „Himmler Reichsführer SS”, Iskry 2002
Ripley Tim, „Hitlers`s Praetorians, the history of the Waffen-SS 1925-1945”, Spellmount Limited 2004
Rösch Mathias, Die Münchner NSDAP 1925-1933: Eine Untersuchung zur inneren Struktur der NSDAP in der Weimarer Republik,
Oldenbourg Wissenschaftsverlag, 2002
Williamson Gordon, „SS Gwardia Adlfa Hitlera”, Espadom 1995

ciąg dalszy

© copyright 2005-2006, Waldemar "Scypion" "Sadaj