Komendanci:

płk dypl. Julian Filipowicz "Róg".: 20 października 1939 - maj 1941 r.
płk dypl. Zygmunt Miłkowski "Wrzos".: czerwiec 1941 - listopad 1942 r.
płk Józef Spychalski "Luty".: 1 września 1942 (formalnie) - 24 marca 1944 r. (aresztowany).
p.o. ppłk dypl. Wojciech Wayda "Odwet".: kwiecień - maj 1944 r.
płk dypl. Edward Godlewski "Garda".: czerwiec - 19 października 1944 r. (aresztowany).
płk Przemysław Nakoniecznikoff-Klukowski "Kruk II".: 24 październik 1944 - styczeń 1945 r.

Zastępcy komendanta i Szefowie sztabu:

mjr Władysław Galica "Bródka".: październik 1939 - 1941 r.
ppłk. dypl. dr Kazimierz Putek "Nawój", "Gama".: 1941 - kwiecień 1943 r.
płk dypl. Florian Smykal "Krakus".: kwiecień - lipiec 1943 r. (aresztowany).
mjr Jan Kanty Lasota "Przyzba".: lipiec 1943 - styczeń (?) 1945 r.

Adiutant komendanta:
ppor. Wacław Bniński "Key", "Wioślarz", "Roman".: czerwiec 1943 - 24 marca 1944 r.

Oficer do zleceń:
- Kazimierz Bajer "Leliwa".: grudzień 1943 - marzec 1944 r. (?)

Kancelaria Sztabu Okręgu.

Szef:
plut. pchor. Wiesław Dawid "Tomasz".: ?? - 25 marca 1944 r. (aresztowany).

Kwatery Komendantów Okręgu:

Płk Zygmunt Miłkowski:
Kwaterował w Podgórzu przy ul. K. Brodzińskiego w mieszkaniu Franckowskiej. Odprawy sztabowe i spotkania organizacyjne odbywał w różnych punktach Krakowa, stosunkowo rzadko w terenie.
Dotychczas udało się ustalić zaledwie kilka lokali konspiracyjnych, wykorzystywanych przez płk Miłkowskiego, m. in. przy ul. Długiej 22 (Hurtownia Farb i Artykułów Chemicznych "Farbola"), przy ul. A. Madalińskiego 7 (mieszkanie Franciszka Ponickiego "Szymona") i przy ul. Krowoderskiej 22 (mieszkanie Walerii Mazankowej).

Płk Józef Spychalski "Luty":
"Luty" miał w Krakowie kilka stałych i zastępczych kwater, m.in.: przy ul, A. Madalińskiego 7 (u F. Ponickiego "Szymona"), przy ul. Karmelickiej 45 (u Maryli Starowieyskiej "Prawdzic"), przy ul. Sławkowskiej (u inż. Kazimierza Rozwadowskiego), przy ul. A. Potockiego (u dr Franciszka Marcyanika) i na Widoku (u Marii Juliuszowej Tarnowskiej).

Płk Edward Godlewski:
Kwatery płk. "Gardy" znajdowały się u Hieronima Radziwiłła w Balicach, u Marii Małgorzaty Potockiej przy ul. Brackiej 2 (Rynek Gł. 20), u Z. Wielopolskiego przy pl. Kossaka 4 ("Kossakówka"), przy ul. ks. bpa W. Bandurskiego l, przy ul. św. Sebastiana 10, u Marii Stablewskiej przy ul. Starowiślnej 15 i u Anny Pruszyńskiej (matki pisarza Ksawerego) przy ul. Warszawskiej 1.

Płk Przemysław Nakoniecznikoff-Klukowski:
Kwatera "Kruka II" znajdowała się w mieszkaniu urzędnika Komunalnej Kasy Oszczędności, członka AK, Jana Stabrawy przy ul. św. Tomasza 22/15, gdzie pozostawał pod opieką jego żony Janiny "Wiktorii". Zaświadczenie o pracy wydane było przez firmę budowlaną inż. arch. Zbigniewa Olewskiego, (pl. Na Groblach 12).

Oddział I (Organizacyjny) "K".

Szefowie:
mjr Stefan Sikorski "Okoń".: ?? - 24 marca 1944 r. (aresztowany).
mjr Włodzimierz Wojtych "Teresa".: 1944 - ??

Oficer do specjalnych poruczeń:
mjr sł. st. Stefan Łuczyński "Karp", "Boryna".: marzec 1942 - luty 1944 r.

Wojskowy Sąd Specjalny "Waga".

Przewodniczący:
kpt. mgr Józef Jachna "Waga".: ?? - ??

Wszystkie wyroki śmierci, wykonane na szczególnie niebezpiecznych funkcjonariuszach aparatu terroru niemieckiego, a także na rodzimych zdrajcach i kryminalistach były orzekane przez Cywilne lub Wojskowe Sądy Specjalne. Od reguły tej były bardzo nieliczne i wyjątkowe odstępstwa. W przypadku, gdy chodziło o osądzenie żołnierza AK wyrok musiał zatwierdzić Komendant Okręgu.

Na mocy orzeczeń WSS Okręgu skazano na śmierć i wykonano wyroki na: kilkunastu, szczególnie niebezpiecznych Niemcach, kilkudziesięciu policjantach ukraińskich i kilkuset rodzimych zdrajcach. Zastrzelono również kilkunastu konfidentów żydowskich z organizacji przestępczej "Żagiew", nastawionej na dekonspirację pracy wojskowej.
Niezależnie od wymierzonego kolaborantom i zdrajcom najwyższego wymiaru kary, w przypadku przestępstw lżejszych stosowano tzw. lekcje obywatelskiego wychowania (np. karę chłosty). Prowadzono bezwzględną walkę z bandytyzmem, mając na uwadze zarówno spokój i bezpieczeństwo ludności danego terenu, jak i ratowanie dobrego imienia żołnierzy Polski Podziemnej.

Duszpasterstwo.

- ks. Józef Przytocki "Zator", "Czeremosz".

Komórka Legalizacyjna "Karta".

Szef:
kpt./mjr Zbigniew Melanowski "Sokół".: 1944 r.

Zadania Oddziału: Dobór i rozmieszczenie kadr dowódczych, przeprowadzenie akcji scaleniowej.

Początkowo akcja scaleniowa przeprowadzona została bez większych oporów. Wcześniej była mowa o sprawnym włączeniu w szeregi ZWZ takich organizacji jak Organizacja Orła Białego, Kaerge, Gwardia Obrony Narodowej czy Związek Czynu Zbrojnego. Trzeba dodać, że oficerowie zawodowi, którzy nimi dowodzili rozumieli bardzo dobrze potrzebę skupienia wysiłków w jednej armii podziemnej, kierowanej przez Naczelnego Wodza.
Prawdziwe problemy pojawiły się w momencie gdy przystąpiono do scalania organizacji zbrojnych, utworzonych przez stronnictwa polityczne. W praktyce scalenie największych, partyjnych organizacji zbrojnych nie zostało w pełni zrealizowane, a to z tego względu, że negocjacje trwały do końca okupacji.

Na początku 1942 r, do ZWZ-AK wcielono Polską Organizację Zbrojną. Według oficjalnych wyliczeń, na terenie Okręgu Kraków POZ przekazała 61 plutonów pełnych i 43 szkieletowe w tym: 455 oficerów, 312 podchorążych i 3 213 podoficerów. Dane te trzeba jednak potraktować z dużą ostrożnością, bowiem w zestawieniu z zachowanymi dokumentami poszczególnych obwodów liczby te są znacznie niższe.

W latach 1942 - 1943 przeprowadzano proces scaleniowy oddziałów Narodowej Organizacji Wojskowej. Wobec braku wiarygodnej dokumentacji źródłowej można przyjąć jedynie wielkości szacunkowe. I tak wielkości te określają liczbę wcielonych do AK żołnierzy NOW na około 4 000, w tym dużą liczbę oficerów.
Oficerowie Ci w kilku przypadkach objęli bardzo wysokie stanowiska w strukturach Okręgu. Dla przykładu: Szefem Inspektoratu Nowy Sącz został mjr Adam Stabrawa "Borowy" - poprzednio komendant Podokręgu Podhale NOW, zastępcami inspektorów zostali: w Inspektoracie Jasło kpt./mjr Józef Drelichowski "Hen" - dotychczasowy komendant Podokręgu Podkarpacie NOW, natomiast w Inspektoracie Przemyśl kpt. Jan Bronisław Toth "Twardy".
Podobnie rzecz miała się na szczeblu obwodowym, przykładowo w Obwodzie Tarnów komendantem został kpt. Eugeniusz Borowski "Leliwa" - dotychczasowy komendant Podokręgu NOW Tarnów. Także w sztabach inspektoratów i obwodów wielu oficerów NOW zajęło odpowiedzialne stanowiska.

Bataliony Chłopskie przekazały Armii Krajowej około 20 000 ludzi. Wartość bojowa tych żołnierzy zostawiała jednak wiele do życzenia. W grupie tej brakowało niemal oficerów zawodowych i rezerwy, a ci, których przekazano, w najlepszym przypadku byli podporucznikami i podchorążymi rezerwy. To samo dotyczyło podoficerów, wśród których przeważali kaprale rezerwy.
Obniżeniu wartości bojowej tej grupy sprzyjało również dość duże rozpolitykowanie i mała karność. Podczas negocjacji scaleniowych bardzo długo sprzeczano się o stanowiska w sztabach. Finalnie oficerowie ze scalonych oddziałów BCh obejmowali z reguły podrzędne stanowiska sztabowe w komendach obwodów i placówek. W dużej mierze były to funkcje drugich lub trzecich zastępców komendantów obwodów, lub inspektorów Wojskowej Służby Ochrony Powstania.

W okresie od jesieni 1942 do lata 1944 r., oprócz wymienionych wyżej, w szeregi Okręgu AK Kraków wcielono kilka mniejszych organizacji. W tym czasie, poza Chłostrą i NOW scalono także: Wojska Unijne, Związek Odbudowy Rzeczypospolitej, Tajną Armię Polską, Oddziały Specjalne „Jerzyki", Polski Związek Wolności oraz GL PPS.
Rok 1944 r., był czasem, kiedy to w dużej mierze sfinalizowano umowy scaleniowe z większością organizacji objętych tym procesem. Dla przeprowadzenia scalenia powołano pełnomocników i referentów Komendy Okręgu, którymi byli np.: w kwestii scalenia NOW - mjr Władysław Owoc "Paweł", natomiast dla BCh - ppor. Narcyz Wiatr "Zawojna", "Kłonica".

Oddział II (Wywiad/kontrwywiad) "V".

Szefowie:
mjr Jan Kanty Lasota "Przyzba".: luty (?) 1940 - lipiec 1943 r.
płk Tadeusz Podgórski ps. "Rudawa".: lipiec 1943 - ??

Zastępcy:
kpt./mjr. Henryk Rysy-Karpiński ps. "Kleszcz".: ?? - ??
mjr. Zygmunt Kłopotowski "Konar": ?? - wiosna 1943 r. (aresztowany).
kpt. Władysław Skąpski "Adam".: ?? - ??

Szef komórek Oddziału II na Rzeszowszczyznę:
por./kpt. rez. Stanisław Pieńkowski "Brona", "Hubert", "Strzembosz".: 1941 - 1944 r.

Zadania: Wywiad ofensywny i obronny.

Już w 1941 r., wywiad ofensywny dysponował siecią wywiadowczą, obejmującą wszystkie ośrodki przemysłowe, mieszczące się na terenach Okręgu Kraków. Poza tym aktywa wywiadu dalekiego Okręgu objęły swoją działalnością Wiedeń, Kolonię i Hamburg.
Agenci wywiadu Okręgu zainstalowani byli we wszystkich niemieckich centralach zlokalizowanych w Krakowie: w Komendzie Miasta, żandarmerii, policji, na lotniskach, w "rządzie" Generalnej Guberni, w Dystrykcie, Dyrekcji Ostbahn i na stacjach kolejowych, w restauracjach "Nür für Deutsche", itp.
Do szczególnych osiągnięć wywiadu ofensywnego Okręgu należy zinfiltrowanie badań Niemców nad bronią V-2, prowadzonych na poligonie w Pustkowie.

Oddział III (Operacyjny) "H" .

Szefowie:
kpt. dypl. Bohdan Zieleński ps. „Legus"..: ?? - czerwiec 1941 r.
mjr dypl. Zygmunt Szydek „Wiatr".: czerwiec 1941 - ??

Inspektor organizacyjno-wyszkoleniowy:
mjr. Aleksander Wojciech Mikuła "Orion", "Robert", "Tadeusz", "Władysław".: lato 1944 - ??

Zadania: Prace koncepcyjno-planistyczne i wyszkolenie.

W planach powstania powszechnego Okręg Kraków zaliczono do tzw. "Bazy", czyli terenu, którego opanowanie zakładano w pierwszej fazie zrywu powszechnego. W fazie tej planowano zdobyć następujące ogniska walki:

- w Inspektoracie Miechów - Miechów, Wolbrom, Tunel.
- w Inspektoracie Kraków - Kraków, Myślenice, Krzeszowice, Kalwaria, Bochnia.
- w Inspektoracie Nowy Sącz - Nowy Sącz, Chabówka, Sucha, Nowy Targ, Limanowa, Stróże, Gorlice.
- w Inspektoracie Tarnów - Tarnów, Brzesko.
- w Inspektoracie Krosno - Krosno, Sanok, Chyrów, Jasło.
- w Inspektoracie Rzeszów - Rzeszów, Dębica, Pustków, Jesionka, Sokołów.
- w Inspektoracie Mielec - Mielec, Dęba, Nisko, Rozwadów, Ułanów, Tarnobrzeg, Rudnik, Kolbuszowa.
- w Inspektoracie Przemyśl - Przemyśl, Jarosław, Radymno, Sieniawa, Przeworsk, Łańcut, Leżajsk, Niżankowice, Dobromil.

oraz lotniska w:

Inspektoracie Kraków - Czyżyny, Rakowice, Alwernia, Myślenice.
Innych Inspektoratach - w Nowym Sączu, Krośnie, Rzeszowie, Dębicy i Mielcu.

Głównym celem pierwszego etapu powstania powszechnego na terenie Okręgu miało być opanowanie Krakowa i Rzeszowa. Założenia tego planu były bezpośrednią przyczyną utworzenia Podokręgu Rzeszów, którego komendantem został płk Kazimierz Putek "Nawój", "Gama", "Zworny". W samym Krakowie znajdowało się około siedemdziesiąt celów, które należało osiągnąć.

W przewidywanych walkach o Lwów, planowano bronić tego miasta przez kilka tygodni lokalnymi siłami, natomiast po tym czasie z "bazy" miała przybyć odsiecz. Założono, że podczas walk powstańczych San zostanie wschodnią rubieżą, poza którą Ukraińcy spróbują zająć teren, wykorzystując swoją przewagę nad stroną polską.
W pierwszym etapie działań w kierunku na Lwów siły Okręgu Kraków miały oczyścić z oddziałów i luźnych grup ukraińskich tereny powiatów Przemyśl i Dobromil, a następnie ruszyć z odsieczą miastu w kolumnach marszowych z Sanoka, Przemyśla, Jarosławia oraz Tomaszowa Lubelskiego (Okręg Lublin).
Poza tym do zadań Okręgu należało działanie w kierunku Śląska Cieszyńskiego. Zadaniem tym obciążono grupę operacyjną "Śląsk Cieszyński" pod dowództwem gen. Brunona Olbrychta "Olzy".

Po pomyślnym przebiegu powstania powszechnego planowano przejść do drugiego etapu, czyli do Odtwarzania Sił Zbrojnych - OSZ. W pierwszym rzucie Okręg Kraków odtworzyć miał 6, 21, 22 i 24 Dywizję Piechoty oraz Krakowską Brygadę Kawalerii, natomiast w drugim rzucie 11 Dywizję Strzelców Karpackich. Wyżej wymienione plany uległy kasacji w wyniku przygotowań do akcji "Burza". Jest to jednak temat, który opisywać będziemy w innym rozdziale.

W zakresie wyszkolenia zorganizowano szereg kursów specjalnych w poszczególnych rodzajach sił zbrojnych - artylerii, broni szybkich, lotnictwie, saperów, a także kursy kwatermistrzowskie, SPRP i SP.

Oddział IV (Kwatermistrzostwo) "N".

Szefowie:
- N.N.
kpt./mjr dypl. Jan Pawłowski "Cezary", "Jankowski".: ?? - ??
mjr Aleksander Partyka "Perykles".: styczeń - kwiecień 1945 r.

Referat Finansowy "S".

Płatnik Komendy Okręgu.
rtm. rez. Zygmunt Wielopolski "Wiesław".: początek 1943 - październik 1944 r.
- Władysław Łazarów "Komar".: ?? - ??

W oparciu o instrukcje kwatermistrzostwa Komendy Głównej AK wydano instrukcje dla inspektoratów i komend obwodów, na okres konspiracji i przewidywanego powstania. Uruchomiono produkcję granatów ręcznych uderzeniowych i produkcję stenów.

Oddział V-k (Łączność Konspiracyjna) "O".

Szefowie:
rtm. Mieczysław Rakoczy "Soplica".: ?? - ??
mjr Antoni Hniłko "Bomba".: ?? - luty 1945 r. (aresztowany).

Zastępcy:
kpt. Władysław Juryś "Czarny".: ?? - luty 1945 r. (aresztowany).

Dział Łączności Wewnętrznej "Mewy".

Szefowie:
- N.N. "Zawrat".: ?? - ??
kpt. Tadeusz Ciałowicz "Garda".: ?? - koniec 1943 r. (urlopowany).
- p.o. Zygmunt Czownicki "Marian".: ?? - ?? (aresztowany w lutym 1945 r.).
kpt. Władysław Juryś "Czarny".: 1944 - luty 1945 r. (aresztowany) .

Kancelaria.

Kierownik:
- Olgierd Głębowicz "Junosza".: ?? - 1944 r. (urlopowany).
- p.o. Stanisław Bykowy "Wit".: 1944 - luty 1945 r. (aresztowany).

Łącznicy:
Bronisława Broniek "Mila", Janina Łazarów "Tosia", Janina Obidowicz-Doniec "Sława", Danuta Mozdyniewicz-Głębowicz "Oleńka", kpt. Franciszek Kasprzyk "Kalina" (łączność z KG AK), Maria Nawrotowa "Elżbieta", plut, pchor. Leonard Wyjadłowski "Ziemia", N.N. "Rysiek".

Dział Łączności Zewnętrznej "Prot".

Kierownicy:
- Adam Grodzicki "Wiktor".: ?? - 1943 r.
plut. pchor. Adam Potyra "Wodan".: luty 1944 - luty 1945 r. (aresztowany).

Zastępca:
- Jan Obidowicz "Chrobry".: luty 1944 - marzec 1945 r. (aresztowany przez UB).

Łącznicy:
Kazimierz Boy "Wincenty", Irena Hamerlak "Irena" (do 1943 r.), plut. pchor. Adam Potyra "Wodan", N.N. "Bogumiła", N.N. "Szczęsna".

I Pluton Łączności (wrzesień 1943 r.).
Komendant:
- Franciszek Obidowicz "Fryc" (?).

Kurierzy:
N.N. st. sierż. "Błysk", ppor. N.N. "Bogdan", N.N. "Dąb", N.N. "Jakub", N.N. "Królik", N.N. "Pomorzanin", N.N. "Zbiluta".

II Pluton Łączności (wrzesień 1943 r.)
Komendantka:
- N.N "Ewa".:

Zastępczyni komendantki:
- Danuta Mozdyniewicz-Gołębiewicz "Róża", "Oleńka".

Kurierzy:
N.N. "Ada", N.N. "Baśka", N.N. "Danka", N.N. "Dojota, N.N. "Grażyna", N.N. "Szarotka", N.N. "Wiesława", N.N. "Irena", N.N. "Stacha", N.N. "Kolejarz".

III Pluton Łączności (wrzesień 1943 r.)
Komendant:
- N.N. "Strusiński".

Kurierzy:
N.N. "Kolejarz", Leszek N., N.N. "Maszynista", N.N. "Romek", N.N. "Rybicki", N.N. "Scipio", N.N. "Ślązak", N.N. "Wesoły 1", N.N. "Wierna", N.N. "Zielony", N.N. "Żbik".

II Pluton Łączności.
Stan osobowy plutonu w maju 1944 r., po reorganizacji:

Komendantka:
- Barbara Witalińska-Skrzyniarz "Janka".: ?? - 8 listopada 1944 r. (przeniesiona do rezerwy).

Zastępczyni komendantki:
- Maria Bieniek "Kora".

I Drużyna:
Emilia Szczepańska "Warta", Stefania Adamek-Wojdyła "Reszka", N.N. "Zola", N.N. "Kinga", N.N. "Baśka", N.N. "Harpagon", N.N. "Pola", N.N. "Ada", N.N. "Ewa", N.N. "Iza".

II Drużyna:
Krystyna Samborak "Bogusława", Maria Nawrot "Elżbieta", N.N. "Halina", N.N. "Marta", N.N. "Urzula", N.N. "Danka", N.N. "Dunka", N.N. "Zosia", N.N. "Lucyna", N.N. "Leszczyna", N.N. "Cytrynka".

III Drużyna:
Maria Czarnota "Gencjana", Alina Wrońska-Gądek "Halszka", Zofia Koch-Krawczyk "Sonia", Stefania Koczorowska "Maria", N.N. "Porfir", N.N. "Cesia", N.N. "Kasia", N.N. "Wróbel", N.N. "Bogumiła".

Stan osobowy plutonu w styczniu 1945 r.:

Komendantka:
- Maria Bieniek "Kora".

Zastępczyni komendantki:
- Krystyna Samborak "Bogusława".

I Drużyna:
- N.N. "Urszula".
1 patrol:
N.N. "Dunka", N.N. "Leszczyna", N.N. "Kasia".
2 patrol:
N.N. "Harpagon", N.N. "Bogumiła", N.N. "Marta".

II Drużyna:
- N.N. "Porfir".
1 patrol:
N.N. "Pola", N.N. "Ada", N.N. "Danka", N.N. "Klara".
2 patrol:
Alina Wrońska-Gądek "Halszka", Barbara Pelc-Rolnicka "Zorina", N.N. "Ewa", N.N. "Zosia".

III Drużyna:
- N.N.
1 patrol:
Zofia Bieleś-Kleinert "Cesia", N.N. "Wróbel", N.N. "Cytrynka", N.N. "Iza".
2 patrol:
Stefania Kaczorowska "Maria", Zofia Koch-Krawczyk "Sonia", N.N. "Halina".

Drużyna męska.
Drużynowy:
- Stefan Wilkosz "Wilk".

Kurierzy:
st. sierż. Franciszek Obidowicz "Fryc", Stanisław Wilczyński "Campanatti", N.N. "Marynarz", kpr. N.N. "Halczyn", szer. N.N. "Halny", N.N. "Piorun", N.N. "Zagłoba", st. sierż. N.N. "Błysk", kpr. N.N. "Lechita", N.N. "Maszynista".

Kobiety:
N.N. "Jordana", N.N. "Mira".

Dział Legalizacji i Przerzutów Granicznych "Ferma", "Bacówka".

Pierwsze drogi łączności z Węgrami współtworzyła Organizacja Orła Białego i Służba Zwycięstwu Polski, jeszcze w październiku/listopadzie 1939 r., łącząc Warszawę z ośrodkami państwowymi zainstalowanymi w Budapeszcie. Opiekę nad trasami przerzutowymi z ramienia OOB sprawował mjr Józef Kopecki "Galla", "Skałka", natomiast z ramienia Dowództwa Okręgu SZP - kpt. Józef Prus "Adolf".
Kraków stanowił zarówno wyjściowe jak i docelowe centrum tej łączności. Okręg podjął się organizacji własnych tras przerzutowych niezależnie od Komendy Głównej ZWZ. Teren podzielono na trzy odcinki przerzutowe: Nowy Targ "Turbacz", Nowy Sącz "Lubań", "Poprad" i Sanok "San".
Kierownikiem krakowskiego etapu sieci łączności zagranicznej została Wanda Marokini "Jadwiga". W tym samym mniej więcej czasie w Dowództwie Okręgu przystąpiono do tworzenia w mieście punktów kontaktowych dla przerzutów na Śląsk i Zagłębie Dąbrowskie oraz do Lwowa.

W 1940 r., sieć przerzutowa Obszaru i Okręgu osiągnęła wysoką sprawność organizacyjną. Przeprowadzano przerzuty graniczne kurierów, pocztę oraz osoby które zmierzały do Francji, aby zasilić tworzącą się tam Armię Polską.
Utworzono cały system punktów specjalnych, rozmieszczonych na terenie powiatów podgórskich. Jedynym problemem było podwójne podporządkowanie tej sieci (Obszar i Okręg), co kilkakrotnie doprowadziło do zamieszania w jej szeregach. Szefem tras południowych został Adam Smulikowski "Kotwicz".
W lipcu tego roku, dokonano poważnej reorganizacji systemu przerzutowego. Jeden z punktów przerzutowych w Nowym Sączu oddano do dyspozycji Delegaturze Rządu, a całość podzielono na cztery pododcinki.

Po serii aresztowań z lata 1941 r., ruch kurierski do Budapesztu został w dużym stopniu ograniczony, a nowy Komendant Okręgu płk Zygmunt Miłkowski nie zajmował się odbudową sieci przerzutowej zbyt mocno (w przeciwieństwie do swojego poprzednika).
W wyniku dekonspiracji oddelegowano do Warszawy, wspomnianego już kierownika tras południowych Adama Smulikowskiego "Kotwicza" oraz jego zastępczynię Halinę Żurowską "Heńkę". Mimo tak niekorzystnych okoliczności i mimo funkcjonalnego podporządkowania punktów kurierskich Łączności Konspiracyjnej KG-ZWZ, łączność zagraniczna wciąż pozostawała bardzo istotnym punktem działalności Komendy Okręgu.

Oddział V-o (Łączność Operacyjna) "Mewy", "P".

Szefowie:
- N.N. "Zawrat"(?).: ?? - ??
kpt. Oswald Rotkiewicz "Kruk", "Old".: 1943 - 1945 r.
- N.N. "Łukasz".: 1945 r.

Zastępcy:
por. N.N. "Kot".: ?? - ??
por. łączn. sł. st. Zdzisław Malik "Ryś".: 1944 - 1945 r.

Oficerowie łączności radiowej:
- Lucjan Ślaski vel Wacław Dębski "Karol", "Oskar".: 1943 - 1945 r.
ppor. N.N. "Osika" (?)

Kancelaria:
Kierowniczka:
- N.N "Mira".

Komórka szyfrów.
Kierowniczki:
- Ewa Rudnicka "Regina".: ?? - ??
- N.N. "Krystyna".

Szyfrantki:
- N.N. "Edyta", N.N. "Regina" (?).

Łączniczki:
- N.N. "Ewa", N.N. "Ada", N.N. "Dzida", N.N. "Kasia", N.N. "Klara", N.N. "Kora", N.N "Mira", N.N. "Roma", N.N. "Teresa".

Instruktor wyszkolenia radiowego:
- Antoni Korbaszewski "Herb", "Herbata".: ?? - ??

Radiotelegrafiści:
ppor. Zygmunt Mierzejewski "Zygmunt", Jerzy Maringe "Jerzy", plut. Kazimierz Winconek "Ząb", ppor. N.N. "Izabella", N.N. "Dar", sierż. N.N. "Janusz", N.N. "Krzyk", N.N. "Lot", N.N. "Nikita", N.N. "Ojciec", N.N. "Pal", N.N. "Straszny", N.N. "Szczep", N.N. "Wrzos".

Radiomechanicy:
- N.N. "Roch".

Kompania T.
Dowódca:
por. N.N. "Pióro".

Pluton K.T.:
Dowódca:
- N.N. "Swen".

Pluton K.T.:
Dowódca:
- N.N. "Dornik".

Żołnierze:
- N.N. "Han", N.N. "Kitka", N.N. "Kret", N.N. "Kudłaty", N.N. "Marian", N.N. "Mat", N.N. "Morel", plut. N.N. "Murzyn", N.N. "Prąd" (?), N.N. "Rysownik", N.N. "Sęp", N.N. "Warta", N.N. "Wiech", N.N. "Władek", N.N. "Zyk".

Patrol przerzutu broni i sprzętu radiowego:
- N.N. "Bari", N.N. "Łysk", N.N. "Selim", N.N."Zych".

Referent personalny, poczta:
- N.N. "Kruk".

Referent techniczny, poczta:
- N.N. "Ożega".

Magazyn "He".

Magazynierzy:
st. strz. Bernard Tuszyński "Tur", N.N. "Ptak" (?), N.N. "Światło".

Według zestawienia z 31 stycznia 1943 r., Oddział Łączności Operacyjnej liczył w tym czasie 6-ciu żołnierzy łączności. Depesza płatnika KO z 26 stycznia 1944 r., mówi o przekazaniu gaż dla: kierownika (szefa) Oddziału, zastępcy, inżyniera konstruktora, referenta personalnego, referenta pocztowego oraz dla personelu obsługującego 3 aparaty.
Sprawozdanie kasowe Oddziału V-0 za luty i marzec 1944 r. wymienia: szefa Oddziału, zastępcę, 4 radiotelegrafistów, inżyniera konstruktora, 2 referentów, dowódcę kompanii telegraficznej, instruktora radiowego, magazyniera sprzętowego, kierownika P.S.W.K., 2 dowódców plutonów. Rubryka pod nazwą "Personel" zawiera 16 pozycji (opisy funkcji i pseudonimy).
Takie samo sprawozdanie tylko za maj tego roku wymienia: szefa Oddziału, 3 radiotelegrafistów, 16 osób personelu, konstruktora, szefa łączności i jego zastępcę, referenta telefonicznego, 3 referentów, magazyniera sprzętowego, kierownika P.S.W.K., dwóch dowódców plutonów.

W projekcie budżetu Oddziału Łączności Operacyjnej KO Kraków z 21 października 1944 r. wymienia się 28 osób personelu, w tym m. in.: szefa Oddziału, zastępcę, dowódcę kompanii radiotelegraficznej, 2 instruktorów, 5 radiotelegrafistów, magazyniera, 2 łączniczki i 4 kurierki.
Ten sam projekt tylko, że za grudzień 1944 r., wymienia także 28 ludzi personelu, jednak różni się on nieco od poprzedniego proporcjami ilościowymi niektórych funkcji.
Wspomniany raport wymienia m.in.: szefa Oddziału, dublanta, zastępcę, dowódcę kompanii T., komendanta Parku, komendanta sieci radiowej, dowódcę plutonu radiowego, dwóch dowódców plutonów T., 2 instruktorów wyszkolenia radiowego, 5 radiotelegrafistów, 2 magazynierów, kierowniczkę łączniczek WSK, kierowniczkę kurierek, kierowniczkę kancelarii oraz 4 kurierki.

Oddział VI (Biuro Informacji i Propagandy) "R".

Szef:
mjr Kazimierz Rolewicz "Olgierd", "Bernard".: 1941 - 1945 r.

Zastępca:
- Edward Heil "Stokłosa", "Jerzy".: 1941 - 8 maja 1944 r. (aresztowany).

Dzisiaj nie ma pewności czy BIP Okręgu Krakowskiego istniał przed likwidacją Obszaru Południe ZWZ, jako jednostki organizacyjnej. Najprawdopodobniejsza jest wersja, że zarówno BiP-em Obszaru, jak i BiP-em Okręgu kierował w tym okresie Kazimierz Kierzkowski "Prezes", który został aresztowany 20 czerwca 1941 r., podczas wspomnianej już wielkiej "wsypy".

Pewnym natomiast jest, że po podporządkowaniu Okręgu Kraków bezpośrednio Komendzie Głównej, szefem BIP-u okręgowego został Tadeusz Rolewicz "Olgierd", "Bernard", który pełnił tę funkcję do momentu rozwiązania Armii Krajowej.
Zastępcą Rolewicza został komendant Chorągwi Krakowskiej Szarych Szeregów Edward Heil "Jerzy", który piastował to stanowisko do momentu aresztowania w dniu 8 maja 1944 r.

BIP Okręgu Kraków był jednym z najaktywniejszych BIP-ów okręgowych, a trzeba przy tym pamiętać, że jego działalność była prowadzona w bardzo trudnych warunkach: w stolicy Generalnej Guberni, nasyconej bardzo dużą ilością agentów Gestapo, licznymi oddziałami wojska i różnych formacji policyjnych oraz sporą liczbą Niemców pracujących w urzędach administracji okupacyjnej. Dzięki pracy BIP-u okręgowego Kraków stał się drugim po Warszawie podziemnym ośrodkiem wydawniczym w Polsce.

Referat Techniczno-organizacyjny.
(łączność oraz nadzór nad drukarniami).

Szef:
- Janina Oszast "Jasia".

W referacie pracowało około 20 - 30 osób. Dzięki tym osobom utrzymywano łączność pomiędzy poszczególnymi komórkami BIP-u Okręgu, z innymi oddziałami sztabu Komendy Okręgu, z komórkami BIP-u w inspektoratach i obwodach, z BIP-em Komendy Głównej, a także ze stronnictwami politycznymi działającymi na terenie krakowskiego. Ponadto utrzymywano kontakt z organizacjami konspiracyjnymi w KL Auschwitz oraz dostarczano prasę do oddziałów partyzanckich.

Krakowskie Wojskowe Zakłady Wydawnicze - KWZW.

Jedną z pierwszych drukarń KWZW była drukarnia w Woli Justowskiej, zorganizowana i uruchomiona przez Stefana Żbika. W okresie od marca do 28 lipca 1942 r., czyli do momentu jej wykrycia przez Gestapo, wydrukowała ona 16 numerów "Małopolskiego Biuletynu Informacyjnego" (oficjalnego organu prasowego BIP-u Okręgu).

Po kilku miesiącach nieustannych przenosin (m. in. przy ul. Karmelickiej 29 i ul. Poselskiej 9) kolejną drukarnię zainstalowano ostatecznie w Kosocicach. W 1943 r., pracowały w niej dwie maszyny drukarskie.
Kierownikiem tej drukarni został Józef Szwajner "Sokół", który zorganizował ją w listopadzie 1942 r., przy współudziale Władysława Pycińskiego "Sępa" i Alojzego Jaglarza "Kruka".
PWZW korzystały z pomocy materiałowej i technicznej Edwarda Jantosa, prowadzącego w Wieliczce legalną drukarnię przemysłową. Od lipca 1943 r., drukarnię osłaniał oddział dywersyjny Stanisława Jędy "Konrada".
Drukarnia działała do 3 sierpnia 1944 r., kiedy to w trakcie przewożenia papieru aresztowano jednego z jej pracowników, w następstwie czego willa w Kosocicach została spalona. Na całe szczęście przed przybyciem Gestapo zdołano ewakuować ludzi i część sprzętu.

Następnym miejscem stacjonowania drukarni KWZW była Lusina, gdzie już 2 września 1944 r., ukazał się kolejny, 124 numer "Małopolskiego Biuletynu Informacyjnego". Następne numery drukowano w drukarni we Wrząsowicach.

Prasa Okręgu.

"Małopolski Biuletyn Informacyjny".

Główne pismo BIP-u Okręgu Krakowskiego. Do numeru 34 z sierpnia 1943 r., nosił tytuł "Biuletyn Informacyjny Małopolski". Ukazywał się jako tygodnik i w okresie od 14 grudnia 1942 do 26 października 1944 r., ukazywał się w nakładzie ok 3 500 egzemplarzy.
Po tym okresie, w związku z przeniesieniem do Krakowa "Biuletynu Informacyjnego" Komendy Głównej AK, wydawanie pisma zostało zawieszone.

W skład redakcji wchodzili m. in.: Władysław Kabaciński "Kalina", Krystyna Pieradzka "Alicja", Kazimierz Rolewicz "Bernard", Stanisław Długocki "Ksiądz", "Romin", "Stanisław".
Z wymienioną redakcją ściśle współpracowali harcerze, którzy przy pomocy BIP-u Okręgu wydawali pismo Krakowskiej Chorągwi Szarych Szeregów "Przegląd Polski".
Redakcja "Przeglądu Polskiego" otrzymała od BIP-u okręgowego powielacz, a następnie drukarnię "bostonkę". Okresowo harcerze drukowali również "Małopolski Biuletyn Informacyjny", a także współdziałali przy jego kolportażu oraz przy kolportażu innych pism.

"Agencja Prasowa Śląska, Zagłębia i Krakowa"/"Małopolska Agencja Prasowa".

Wydawnictwo agencyjne BIP-u Okręgu. W skład redakcji weszli m.in.: Stanisław Ziemba i Bolesław Surówka.
Pismo ukazywało się od marca 1943 r., ale już od numeru 3 z 10 kwietnia wydawane było pod nowym tytułem "Małopolskiej Agencji Prasowej". Równolegle ze zmianą tytułu rozszerzono skład redakcji, do której weszli: Tadeusz Seweryn i Tadeusz Sroka.
Pismo zawierało przede wszystkim materiały przeznaczone dla redakcji pism konspiracyjnych, komunikaty władz podziemnych, wykazy agentów niemieckiej policji bezpieczeństwa (m. in. Gestapo), informacje dotyczące zwalczania niemieckiej propagandy, a także zasady postępowania wobec Niemców.
Przez cały okres istnienia "Małopolska Agencja Prasowa" wydawana była na powielaczu. Łącznie ukazało się 50 numerów tego pisma.

Tygodnik "Odwet".

Początki pisma związane są z działalnością organizacji "Jędrusie", która rozpoczęła wydawanie swojego pisma w okolicach Tarnobrzegu, Mielca a następnie na Kielecczyźnie. Tygodnik redagowany był przez Władysława Jasińskiego, Stanisława Jasińskiego, Tadeusza Dąbrowskiego, Zdzisława de Ville i Karola Wojteczko.
Na terenie Rzeszowszczyzny i Kielecczyzny powstała sieć punktów przebitkowych "Odwetu", co umożliwiło kolportaż pisma w dużej części Polski południowej. Pierwszy numer "Odwetu" ukazał się w marcu 1940 r., w nakładzie 800 egzemplarzy, powielanych w zabudowaniach braci Jasińskich w Tarnobrzegu. W czerwcu 1940 r., nakład pisma wzrósł do 1 500 egzemplarzy.
6 marca 1941 r., "Odwet" został włączony w system organizacyjny BIP-u Okręgu. W miejsce dawnych punktów przebitkowych powstały trzy inspektoraty propagandy:
Inspektorat Mielec, którym kierował Franciszek Stala, a który obejmował powiaty: mielecki, dębicki, tarnobrzeski i niżański z punktami przebitkowymi w Krzemienicy i Mielcu;
Inspektorat "Wschód" kierowany przez Henryka Puziewicza "Baturę" z powiatami: przeworskim, jarosławskim i łańcuckim z punktem przebitkowym w Opaleniskach;
Inspektorat we Frysztaku koło Jasła z powiatami: jasielskim, krośnieńskim, sanockim i rzeszowskim.

Zadaniem inspektoratów propagandy było odbijanie "Odwetu", kolportaż pisma oraz przesyłanie wiadomości z terenu do centralnej redakcji "Odwetu". Z biegiem czasu inspektoraty usamodzielniały się, zaś w listopadzie 1943 r., "Odwet" został ostatecznie przejęty przez BIP Okręgu.
Redaktorami pisma, już jako organu BIP-u Okręgu Kraków, byli Aleksander Modzelewski "Zbyszek Warszawski" i Cecylia Heleniak. Ostatni numer "Odwetu" ukazał się 30 kwietnia 1944 r.
W miejsce punktów przebitkowych pisma powstały nowe redakcje BIP-u. I tak na przykład na bazie Inspektoratu "Wschód" utworzono pismo "Czyn".

"Czyn".

Początkowo pismo ukazywało się na powielaczu jako tygodnik. Od maja 1943 r. było wydawane drukiem w nakładzie 2 000 - 2 500 egzemplarzy. Do lipca 1944 r., wydawano je z zachowaniem ciągłości numeracji "Odwetu".
Drukarnia "Czynu" mieściła się w zakładach ceramicznych w Honiach, a pracowali w niej Józef Sigda oraz zecerzy Pyciński i Kwaśnicki. Została ona zlikwidowana przez NKWD we wrześniu 1944 r.
Drukarnię udało się uruchomić ponownie w Rakszawie niedaleko Łańcuta i wydrukować ostatni numer "Czynu" - nr 34 (224) z 30 października 1944 r. Po tej dacie drukarnia została ponownie wykryta i zlikwidowana przez NKWD.
"Czyn" redagowany był przez Eugeniusza Didyka "Stefana", Józefa Sigdę, Jana Bącalę i Lecha Dzierżanowskiego.

"Na posterunku".

Drugie, najpopularniejsze pismo na Rzeszowszczyźnie. Dwutygodnik, a następnie tygodnik. Jego poprzednikiem była powielana gazetka "Ruch Polski", redagowana przez Jana Krawca w Handzlówce. Ukazywała się ona od początku 1940 do końca tego roku, czyli do momentu aresztowania Krawca.
Pracownicy pisma weszli wówczas do redakcji dwutygodnika "Na posterunku", którego pierwszy numer ukazał się 15 stycznia 1941 r. Redakcję "Na posterunku" tworzyli: Jan Tabczak "Dąb", Jan Bałda "Piotr", Ludwik Bałda "Bartek", Ludwik Naleziński "Ryś", Czesław Naleziński, Gabriel Brzęka "Dewajtis", Stanisław Nyrkowski, Zbigniew Krygowski, Zdzisław Krygowski oraz poeta Jan Bolesław Ożóg.
Wiosną 1944 r., pismo osiągnęło nakład 1 345 egzemplarzy i był to okres jego szczytowego rozwoju. Obok "Czynu" pismo to stało się organem prasowym ZWZ-AK na Rzeszowszczyźnie. Ostatni, 119 numer "Na Posterunku" nosi datę 16 listopada 1944 r.
Pismo dysponowało pewną liczbą punktów przebitkowych, dzięki czemu było kolportowane na terenie całego województwa rzeszowskiego i części krakowskiego.

"Placówka" i "Kreta".

"Placówka" i "Kreta" to kolejne pisma powstałe na bazie punktów przebitkowych "Odwetu". "Placówka" wydawana była w latach 1943 - 1944 w Inspektoracie AK Mielec. "Kreta" była pismem powielanym w Obwodzie Jasło.

Biuletyny z nasłuchów radiowych oraz broszury.

Biuletyny z nasłuchu radiowego, w formie maszynopisu wykonywane były przez malarza Eugeniusza Gepperta oraz Kazimierza Piotrowskiego "Jerzego".
BIP Okręgu Krakowskiego wydał również kilka broszur, m. in.: w marcu 1943 r. - "Do czynu" (wydawnictwo KWC Kraków), w sierpniu 1943 r. - "Nakazy" w nakładzie 5 000 egzemplarzy, firmowane przez krakowskie KWP. Ponadto w KWZW drukowano również w 1943 r., broszury: "Racławice", "Deklarację ideową Racławic".

Według oficjalnie obowiązującej dziś wiedzy, ogółem w okresie okupacji BIP Okręgu wydawał ponad 70 pism, z tego tylko w samym Krakowie 33 pisma, natomiast w Podokręgu Rzeszów 40 pism. Dane te mogą być jednak niekompletne, bowiem faktycznie każdy z obwodów mógł pochwalić się wydawaniem swojej prasy (zwłaszcza w 1944 r.) z reguły na powielaczu jako dwutygodnik lub nawet tygodnik.
O wielu z tych gazetek i pism nie mamy do dzisiaj żadnych informacji. Wiele z nich nie jest notowana w katalogach prasy konspiracyjnej, a wzmianki o nich możemy usłyszeć jedynie w relacjach uczestników wydarzeń.

Jednym z najbardziej znanych wyczynów BIP-u Okręgu Kraków było dwukrotne wydanie (6 lipca i 1 grudnia 1943 r.) fałszywego "Gońca Krakowskiego" zredagowanego przez Władysława Kabacińskiego. Egzemplarze "fałszywek" wydrukowano w drukarni KZWZ w Kosocicach, a jedynie nagłówek w legalnej drukarni przy ul. Wielopole.
Zostały one następnie rozkolportowane przez prawie 100 kolporterów, głównie harcerzy.
Dodatkowo BIP Okręgu wydawał szereg ulotek. Niestety nie mamy dziś żadnych informacji na temat ich autorów i nakładów w jakich były wydawane. Wiadomo jedynie, że w okresie 1 marca do 31 sierpnia 1943 r., wydano 3 000 ulotek "dla ludności polskiej", a także ulotek w języku francuskim i niemieckim dla jeńców francuskich i żołnierzy niemieckich.
BIP krakowski mógł także pochwalić się wydawaniem pisma w języku francuskim pt. "L`Information" dla francuskich i belgijskich jeńców wojennych, przebywających w obozie jenieckim w Kobierzynie. Ten dwutygodnik był wydawany w okresie od 1943 do lipca 1944 r.

W sporządzonym 15 stycznia 1945 r., wykazie wydawnictw BIP-u Okręgu Kraków figuruje pięć pism okręgowych: "Małopolska Agencja Prasowa", "Małopolski Biuletyn Informacyjny", "Wiadomości", "Służba Kobiet", "Przegląd Wojskowy" oraz 21 pism obwodowych, wydawanych w czterech inspektoratach, pozostających jeszcze pod okupacją niemiecką, o nakładzie przeciętnie 200 - 300 egzemplarzy.

Kolportaż.

Kierownik:
- Maria Dominik "Kasia".

Aparat kolportażowy rozsyłał prasę BIP-u Komendy Głównej oraz BIP-u Komendy Okręgu do inspektoratów i obwodów.

Referat "N".

Kierownicy:
- Kazimierz Florkiewicz "Doktór".: 1941 - 1942 r.
pchor. Leszek Wasylkowski "Maciej".: październik/listopad 1942 - ??

Komórka "N" zapoczątkowała swoją działalność w 1941 r., kiedy to rozpoczęło w nim pracę konspiracyjną 30 - 38 ludzi. Rozprowadzano wówczas około 3 000 egzemplarzy druków "N" miesięcznie.
Kurierami Okręgu byli m.in.: Franciszek Wójcik "Wolny" i Witold Moskalik. Magazyn druków mieścił się w gmachu szpitala klinicznego przy ul. Kopernika, a jego szefem był od listopada 1942 r., Tadeusz Serkowski "Garbaty" (rozstrzelany 23 listopada 1943 r.).
Komórka "N" wydawała również własne ulotki i druki oraz dezinformujące Niemców plakaty dywersyjne, szczególnie po wybuchu Powstania Warszawskiego, kiedy to ustał dopływ druków "N" z Warszawy.

Szefem kolportażu "N" w BIP-e okręgowym był początkowo Szygalski, natomiast od końca 1943 r., Ewa Janoszek-Komar. Przywożone z Warszawy druki "N" były dostarczane do szeregu skrzynek: jedna z nich mieściła się w restauracji "Pod słońcem" przy ul. Zwierzynieckiej 21, prowadzonej przez Danutę Hablińską, inna w mieszkaniu Edwarda Szałapaka.
Kierownikowi referatu "N" BIP-u krakowskiego podlegała dobrze rozwinięta sieć, działająca na terenie całego Okręgu i to nie tylko w komendach inspektoratów i obwodów, ale także w niektórych oddziałach partyzanckich (np. w oddziale "Lamparta" - IV batalionie 1 pułku strzelców podhalańskich).

W akcji "N" prowadzonej przez BIP Okręgu, czynny udział brali również harcerze z Chorągwi Krakowskiej Szarych Szeregów. Leszek Wasylkowski utrzymywał w tym celu stały kontakt z jej komendantem Edwardem Heilem, dostarczając mu druki "N". Innym źródłem zaopatrywania Chorągwi Krakowskiej we wspomniane druki było kierownictwo akcji "N" w Szarych Szeregach w Warszawie.
W okresie październik - grudzień 1942 r. harcerze rozprowadzili 1 500 egzemplarzy "N"-ek, styczeń - marzec 1943 r. 2 200 egzemplarzy, kwiecień - czerwiec 1943 r. 2 400, lipiec - wrzesień 1943 r 800, w październiku 1943 r. 800, natomiast w marcu 1944 r. 600 egzemplarzy.
Poza tym Chorągiew Krakowska brała udział w akcji "N" przeprowadzanej w innych miejscowościach, leżących na terenach Okręgu.

Referat Pomocy Żołnierzom (PŻ).

Kierowniczka:
- Irena Augustyniak "Oleńka".

Zastępczyni:
- N.N. "Teresa".

Referentki szkoleniowe:
- Maria Traczewska "Ewa".
- Jadwiga Poczętowska "Dola".

Referentka opieki nad żołnierzami i ich rodzinami:
- Maria Kostrzewska "Janowa".

Referentki armijne:
- Anna Konopka "Anetka".
- N.N.

Sekcje:

Organizacyjna.
Zadania: akcja werbunkowa, ewidencja personelu PŻ, kierowanie działalnością pozostałych sekcji.

Propagandowo-szkoleniowa.
Zadania: opracowywanie programu i metod działania, regulaminów, instrukcji, prowadzenie kursów instruktorskich, gromadzenie pomocy oświatowych.

Gospodarcza.
Zadania: zaopatrywanie w żywność i sprzęt gospód oraz sklepików żołnierskich.

Pomocy społecznej.
Zadania: zbiórka darów na rzecz armii wśród społeczeństwa, pomoc rodzinie żołnierza, opieka nad rannymi i inwalidami.

"Poradnia".
Organ pomocniczy i doradczy w szkoleniu instruktorek.

Pomoc Żołnierzowi Rannemu PŻR.

Pomoc Żołnierzowi Leśnemu PŻL.

Komórka legalizacyjna.

Referat uruchomił swoją działalność w listopadzie 1942 r. Wydawał on własny miesięcznik "Służba Kobiet", redagowany przez Irenę Augustyniak "Oleńkę", Marię Traczewską "Ewę", Janinę Bieniarz "Joannę", Krystynę Pieradzką "Alicję", Jadwigę Poczętowską "Dolę, "N.N. "Jadwigę", N.N. "Teresę" i N.N. "Dysk". Pismo ukazywało się w okresie od czerwca 1943 do czerwca 1944 r. w nakładzie 1 000 egzemplarzy.
Komórki PŻ działały również na szczeblu KIP-ów inspektoratów i obwodów. Tzw. "peżetki" dostarczały do oddziałów partyzanckich bieliznę, przybory toaletowe, papierosy, materiały piśmienne i inne akcesoria. W ramach krakowskiego "Patronatu" członkinie referatu wysyłały paczki więźniom niemieckich obozów koncentracyjnych.
Część "peżetek" przydzielona został do wykonywania innych zadań: do służby kolporterskiej, łącznikowej, kurierskiej, do powielania pism BIP-u Okręgu, przy nasłuchach radiowych, przy skupie, przenoszeniu oraz transporcie broni. Ponadto niektóre "peżetki" pracowały w akcji "N" w Krakowie, Mielcu, Rzeszowie i Miechowie oraz miały pod opieką 33 osoby pochodzenia żydowskiego ukrywające się w Krakowie (odpowiedzialną za tę opiekę była Zofia Myczkowska-Morawska "Agata").

Referat Informacyjny "P".

Kierownik:
- Stanisław Długocki "Ksiądz", "Romin", "Stanisław".

Komórka informacyjna BIP-u Okręgu została sprawnie i dobrze rozbudowana. Dzięki obecności w Krakowie szeregu urzędów niemieckich (na czele z tzw. rządem Generalnej Guberni) i poddaniu ich działalności bacznej obserwacji, zdobywała ona wiele bardzo cennych informacji.
Uzyskano również orientację co do zamierzeń nacjonalistów ukraińskich i planów wykorzystywania ich przez Niemców w planowanej agresji na ZSRR.

Referat "Antyk".

Na temat działalności tego referatu nie wiadomo zbyt wiele. Wiadomo na pewno, że wydał on 8-stronicowy dodatek specjalny do "Małopolskiego Biuletynu Informacyjnego" (nr 15 z 18 kwietnia 1944 r.). Ponadto podjęto próby utworzenia komórek "Antyku" na niższych szczeblach organizacyjnych. Komórka taka powstała m. in. w KIP-ie Inspektoratu Rzeszów i wydała w maju 1944 r., kilka ulotek. Można podejrzewać, że terenowe komórki "Antyku" zajmowały się głównie kolportażem "bibuły", otrzymywanej z "Antyku" BIP-u Okręgu.

Związek Odwetu/Kedyw Okręgu "U".

Referenci ZO:

kpt./mjr Władysław Karaś „Pankracy".: wiosna - jesień 1940 r.

- Stanisław Kamiński „Dyrektor".: jesień - styczeń/luty 1941 r.

mjr dr Władysław Cyga „Kozak".: styczeń/luty - 9 kwietnia 1941 r.
mjr dypl. Stefan Rychter „Brożyna".: sierpień 1941 - maj 1942 r.
ppłk Stefan Dul „Olszyna".: kwiecień/maj 1942 - styczeń 1943 r.

I Zastępca:
por. K. Murczyński "Selim".

II Zastępca:
- Jan Pańczakiewicz "Grzegorz".

III Zastępca:
- inż. J. Kryński "Kur".

Sekretariat i służba wewnętrzna:
- H. Hofman "Helenka".

Łączniczki:
- L. Stamajzenówna "Lilka".
- Hanna Wysocka "Perełka".

Kurierzy i zlecenia specjalne:
- K. Szkonter "Teofil".
- F. Harlos "Fryderyk".

Tajne Laboratoria ZO.
Kierownik:
- mgr Jerzy Karwaj "Jerzyk".

Tajne Laboratoria Związku Odwetu działały w okresie od 1940 do lata 1941 r. Sporządzały one m. in. sabotażowe środki zapalające i wybuchowe, specyfiki do akcji bakteryjnej („B") i toksycznej („T").

Zespoły sabotażowo-dywersyjne:
Najaktywniejsze siatki sabotażowo-dywersyjne ZO i współpracujące z ZO, na terenie miasta Krakowa działały od pierwszych miesięcy okupacji na terenie fabryki Zieleniewskiego, w zakładach sodowych „Solvay" i w krakowskiej „Fabryce Kabli", a zespoły bojowe znajdowały się we wszystkich ważniejszych obiektach przemysłowych miasta.
W tym samym czasie na terenie Okręgu ZWZ Kraków podjęły działanie siatki sabotażowo-dywersyjne ZO i TOW oraz siatki współpracujące z ZO rozmieszczone w zakładach chemicznych w Mościcach, w zakładach Stalowej Woli, w rzeszowskiej fabryce silników samolotowych i w mieleckich zakładach PZL, w sanockiej fabryce parowozów i wagonów Cegielskiego, w fabryce sztucznego kauczuku na terenie m. Pustynia k/Dębicy, w fabryce amunicji w m. Majdan w Puszczy Sandomierskiej, w obrębie obiektów przemysłowych jasielsko-krośnieńskiego zagłębia naftowego, w rafineriach na terenie m. Jedlicze k/Krosna i m. Sowliny k/Limanowej oraz we wszystkich niemal zakładach przemysłowych dawnego COP-u.

Silne zespoły sabotażowo-dywersyjne działały również na całej kolejowej sieci komunikacyjnej Okręgu ZWZ Kraków, obejmując przede wszystkim szczególnie ważną dla Niemców magistralę Kraków-Lwów oraz węzłowe stacje kolejowe w Krakowie, Tarnowie, Dębicy, Rzeszowie, Przeworsku i Przemyślu, w Chabówce, Nowym Sączu, Stróżach, Zagórzanach i Jaśle a także w Rozwadowie.
Działalnością dywersyjno sabotażową objęto również duże zakłady naprawcze taboru kolejowego i parowozownie w Płaszowie pod Krakowem, Starym Sączu, Rzeszowie i Rozwadowie, a także kolejowy port towarowy w Żurawicy koło Przemyśla.
Prócz działań wymierzonych w transport i przemysł nieprzyjaciela już od pierwszych miesięcy okupacji na terenach Okręgu krakowskiego przeprowadzano planowy sabotaż gospodarczy, który miał charakter ciągły.

Oddziały i patrole dywersyjno-sabotażowe.
- Grupa bojowa por. Aleksandra Bugajskiego "Halnego".
- Grupa bojowa kpt. Tadeusza Naturalisty "Jaszcza".

Szefowie Kedywu:
płk dr Stefan Tarnawski "Jarema".: styczeń 1943 - maj 1944 r.
mjr Jan Pańczakiewicz "Skała".: maj 1944 - styczeń 1945 r.

Kedyw Okręgu utworzono na bazie aktywów dotychczasowego Związku Odwetu i Tajnej Organizacji Wojskowej. W wyniku ujednolicenia formy organizacyjnej jednostek sabotażowo-dywersyjnych utworzono w Okręgu początkowo 12 obwodów (ośrodków) oraz dwa rejony Kedywu, a następnie od jesieni 1943 r. w obwodach i inspektoratach rejonowych powołano oficerów dywersji, sabotażu i partyzantki.

Referat Lotniczy "T".

Szef:
kpt. Gustaw Sidorowicz "Wróbel".: ?? - ??

Zastępca:
- Władysław Niemczyk "Erwin", "Korwin" (?).: 1942 - wiosna 1944 r.

Referat Zrzutów Lotniczych.

Szefowie:
mjr Stefan Łuczyński "Sawa", "Karp", "Boryna".: ?? - 24/25 marca 1944 r. (aresztowany).
- Adam Grodzicki "Wiktor".: ?? - 1/2 maj 1944 r. (aresztowany).

Referat zorganizował bazę lotniczą w Krakowie oraz oddziały lotniskowe w Mielcu, Krośnie i Rzeszowie. W terenie utworzono kilkadziesiąt placówek i kilkanaście bastionów przeznaczonych do odbioru skoczków i materiałów wojennych. Wszystkim placówkom i bastionom okręgowym nadawano kryptonimy od nazw ptaków np.: "Rybitwa", "Mewa", "Kura", "Kos","Paszkot", "Raróg".
W Powiecie Brzeskim utworzono również placówkę "Motyl". Na wszystkich wymienionych wyżej punktach Okręg przyjął 11 ekip skoczków i ponad 35 zrzutów materiałowych oraz zabezpieczył dwie operacje typu "Most" - (29/30 maja i 25/26 lipca 1944 r.).

Straż Ochrony Powstania/Wojskowa Służba Ochrony Powstania.

Komendant:
płk Stanisław Lewicki "Sobieraj".

Zadaniem SOP/WSOP było zabezpieczenie ważniejszych obiektów użyteczności publicznej, likwidacja dywersantów i rodzimych kryminalistów oraz ochrona władz państwowych w wypadku ogłoszenia powstania powszechnego.

Szefostwo Produkcji Broni "Ubezpieczalnia".

Szefowie:
kpt./mjr Bolesław Nieczuja-Ostrowski "Bolko".: sierpień 1942 - sierpień 1943 r.
kpt. inż. Leon Daroszewski "Andrzej".: ?? - ??

Wydział utworzono latem 1942 r. Rok później, czyli w 1943 r., udało się uruchomić produkcję granatów ręcznych uderzeniowych. W meldunku organizacyjnym nr 240 za okres wrzesień 1943 - 29 luty 1944 r. podano, że Okręg Kraków wyprodukował na potrzeby własne 36 000 granatów, na potrzeby Okręgu Śląsk 19 000, w toku produkcji znajdowało się w tym czasie 15 ton szedytu oraz planowano dalszą produkcję 20 000 granatów i 300 pistoletów maszynowych.

Administracja Zastępcza/Wydział Wojskowy "Teczka".

Szefowie:
ppłk Alojzy Karczmarczyk "Zośka", "Wacław".: 1940 - 24/25 marca 1944 r. (aresztowany).
ppor. Stefan Kwiatkowski "Gryf", "Szafraniec".: ?? - ??

Wojskowa Służba Kobiet "Siostra", "Z".

Kierowniczka:
kpt. Helena Siuchnińska "Teresa".: ?? - ??

W planach Odtwarzania Sił Zbrojnych zakładano utworzyć specjalne jednostki, powołane na bazie WSK. Częścią zaplecza WSK miała być organizacja harcerek. W ramach akcji scaleniowej WSK została poszerzona o Służbę Wojskową Kobiet PPS oraz o Narodową Służbę Kobiet i Ludowy Związek Kobiet.

Wydział Sanitarny.

Szefowie:
kpt. cz. w. dr Adam Gradziński "Adam".: ?? - 24/25 marca 1944 r. (aresztowany).
ppłk Ignacy Bernard Chrzanowski "Trawiński".: ?? - ??

Lekarze:
dr. N. Kumor.

Okręgowe Kierownictwo Walki Podziemnej.

Szef:
płk Józef Spychalski "Luty".: ?? - 24 marca 1944 r. (aresztowany).

Członkowie: Szef Sztabu Komendy Okręgu, Szef Kontwywiadu Okręgu, Szef BIP Okręgu, Szef Kedywu, kierownik KWC (działający z ramienia Okręgowej Delegatury Rządu).

Struktura terenowa i obsada personalna terenu.

Mapa zaczerpnięta z zasobów "Wikimedia Commons". Autor: Lonio 17.

Inspektorat Kraków: "Krokodyl", "Wróbel", "A", "IV", "Kwiecień", "Konrad".

Inspektorzy:

ppłk Władysław Seweryn "Pakosz".: styczeń - marzec 1940 r.
ppłk Franciszek Faix "Turnia", "Limanowski", "Bystrzański".: marzec 1940 - marzec 1941 r.
ppłk Wojciech Wayda "Odwet".: marzec/kwiecień 1941 - marzec 1944 r.
mjr Władysław Slawiczek "Lubicz".: marzec - maj 1944 r.
ppłk Wojciech Wayda "Odwet".: czerwiec 1944 - maj 1945 r.

Zastępca:

ppłk. Piotr Kaczała "Korab", "Mateusz".: ?? - ??

Obwody:

Obwód Kraków-miasto: "Kuropatwa", "Kamień".

Komendanci:
mjr Józef Kopecki "Soplica".: ?? - ??.
mjr N.N. "Dunin".: 4 czerwca 1941 r.
por./mjr. Jan Czesław Walczyński "Buk".: 1942 r.
ppłk Franciszek Rekucki "Roch".: marzec 1941 - 31 maja 1943 r. (aresztowany).
mjr/ppłk Antoni Dębski "Swoboda, "Gryf".: maj - lipiec 1943 r.
ppłk Stanisław Wojtanowski "Twardowski".: lipiec 1943 - 1945 r.

Obwód Kraków-powiat: "Synogarlica", "Nurt", "Kosa".

Komendanci:
kpt. Stefan Niedziałkowski "Wacław".: 20 czerwca 1941 r.
kpt. Stanisław Więckowski "Wąsacz".: 8 luty 1944 r.
mjr Julian Markowski ""Julian", "Bończa".: 1944 - 1945 r.

Obwód Bochnia: "Kruk", "Wieloryb", "Bór".

Komendanci:
por. Józef Kaczmarczyk "Turoń".: lipiec 1940 - lipiec 1943 r.
- Julian Więcek "Topola".: 1943 - 1945 r.

Obwód Myślenice: "Wrona", "Murawa".

Komendanci:
kpt. Marian Adam Stępień "Zięba", "Skawa".: maj 1940 - ??
kpt. Mieczysław Grodzicki "Bronisław".: ?? - kwiecień 1944 r.
por. Wiktor Horodyński "Kościesza".: maj - wrzesień 1944 r.

*****

Inspektorat Miechów: "Miś", "Maria", "B", "Maj", "Michał".

Inspektorzy:

mjr Łukasz Grzywacz-Świtalski "Ryszard", "Podkowa".: październik 1939 - październik 1942 r.
mjr Aleksander Mikuła "Władysław", "Karol", "Orion".: październik 1942 - wrzesień 1943 r.
mjr/ppłk sł. st. Bolesław Nieczuja-Ostrowski "Tysiąc", "Bolko".: (lipiec ?) sierpień 1943 - styczeń 1945 r.

Adiutant:
plut. pchor. Leonard Wyjadłowski "Ziemia".: 1943 r.

Obwody:

Obwód Miechów: "Mech", "Magdalena".

Komendanci:
por. rez. inż. Piotr Massalski "Morena".: 1940 - 1942 r.
ppor./por. rez. Stanisław Grabowski "Janusz", "S".: ?? - koniec 1943 r.
rtm. Jerzy Jasielski "Jawa".: koniec 1943 - 1945 r.

Obwód Olkusz.

Komendanci:
kpt. Lech Trębaczkiewicz "Wierny".: czerwiec 1942 r.
por. Tadeusz Jakubczak "Zyburt".: czerwiec 1942 - ??
chor. Leonard Mleczko-Nowowiejski "Imielski".: ?? - 1945 r.

Obwód Pińczów.

Komendant:
kpt. sł. st. piech. Roman Zawarczyński "Sewer".: ?? - ??

*****

Inspektorat Tarnów: "Traktor", "Tama", "C", "VI", "Czerwiec", "0/09".

Inspektorzy:

mjr Stanisław Sowiżrał "Sosna".: wrzesień - grudzień 1939 r.
mjr Kazimierz Antoni Tumidajski „Edmund”, „Edward”.: grudzień 1939 - wiosna 1940 r.
mjr. Jan Styliński "Selim".: ?? - październik 1940 r.
ppłk. Piotr Kaczała "Korab", "Mateusz".: 16 listopada 1940 (?) - 30 czerwca 1942 r.
ppłk Stefan Musiałek-Łowicki "Mirosław", "Mucha", "Poręba".: 1 lipiec 1942 - 18 stycznia 1945 r.

Zastępca:

mjr Stefan Musiałek-Łowicki "Bożymir", "Dobrogosław", "Mirosław", "Mucha", "Poręba".: kwiecień - 31 czerwca 1942 r.

Adiutant:
ppor. sł. st. Mieczysław Wałęga "Jur".

Obwody:

Obwód Tarnów.

Komendanci:
mjr Stanisław Sowiżrał "Sosna".: wrzesień - grudzień 1939 r.
mjr Józef Gryca "Józwa", "Otto".: 1940 - luty 1943 r.
kpt. Piotr Kołodziej "Topór".: 1943 r.
kpt. Wojciech Kapustka "Lot", "Rawicz".: 1 sierpnia - listopad 1943 r.
kpt. Eugeniusz Antoni Borowski "Leliwa".: 1943 - październik 1944 r.
mjr Stanisław Marek "Jagoda".: 14 października 1944 - 18 stycznia 1945 r.

Obwód Brzesko.

Komendanci:
por./kpt. Wojciech Kapustka "Rawicz", "Warski".: wrzesień 1939 - 31 lipca 1943 r.
kpt. Franciszek Blok "Soplica".: sierpień 1943 - 1945 r.

Obwód Dąbrowa Tarnowska "Drewniaki", "Drukarnia", "Cd", "6/VI", "III/09".

Komendanci:
kpt. Władysław Kabat "Brzechwa".: marzec 1940 - kwiecień 1943 r.
kpt. Zbigniew Rogawski "Młot", "Baca", "Tomasz".: kwiecień 1943 - 15 grudnia 1944 r.
kpt. Franciszek Wiatr "Duch".: 15 grudnia 1944 - 1945 r.

*****

Inspektorat Nowy Sącz:
"Strumień", "Niwa", "VII", "Lipiec", "Sosna", "D", "O/10", "9", "18".

Inspektorzy:

mjr Franciszek Żak "Doktor", "Franek", "Ignacy".: początek 1940 - marzec 1941 r.
kpt. Wacław Szyćko "Wiktor".: marzec - 17 maja 1941 r.
mjr Franciszek Galica "Ryś", "Sęk", "Stanisław".: maj/czerwiec 1941 - 26 sierpnia 1942 r.
mjr. Henryk Musiałowicz "Hala".: wrzesień 1942 - luty 1943 r.
ppłk Stanisław Mirecki "Butrym", "Pociej", "Wit".: marzec 1943 - 27 sierpnia 1944 r.
p.o. por. Jan Wojciech Lipczewski "Andrzej", "Jacek", "Wierzyca".: sierpień - wrzesień 1944 r.
mjr Adam Stabrawa "Borowy".: 22 wrzesień 1944 - styczeń 1945 r.

Adiutanci:
por. Jan Wojciech Lipczewski "Andrzej", "Jacek", "Wierzyca".: luty 1943 - 22 września 1944 r.
por. Jan Cieślak "Maciej", "Michał".: 22 września 1944 - ??

Zastępcy Inspektora:

mjr sł. st. Aleksander Mikuła "Władysław".: październik (?) 1941 - ??
kpt. Piwowar "Turbacz".

Szefowie sztabu:

kpt. Lipiński "Kruk".

Szefowie Referatu Informacji i Propagandy:
kpt. Alfons Wiśniewski.

Oficerowie łączności:
por. Walerian Wieruszewski.

Sanitariat:
kpt. rez. dr Stanisław Czelny "Lech".

Kapelan Inspektoratu:
- ks. Stanisław Kądziołka.

Obwody:

Obwód Nowy Sącz: "Chwast", "2/VII", "4", "8", "Swisłosz".

Komendanci:
- Stanisław Wideł "Kruk".: ?? - ??
rtm. Lucjan Sławik "Ratułd".: ?? - ??
por. Stanisław Leszko "Emil", "Werwa", "Olcha".: ?? - 1945 r.

Obwód Nowy Targ "Paproć", "Tyśmienica".

Komendanci:
por. Krystyn Więckowski "Zawisza".: wiosna 1941 - lato 1943 r.
mjr. Adam Stabrawa "Borowy".: listopad 1943 - 22 wrzesień 1944 r.
ppor. Jan Kabłak-Ziembicki "Halny", "Halny - Klin".: wrzesień 1944 - 1945 r.

Obwód Limanowa.

Komendanci:
kpt. Wacław Szyćko "Wiktor".: grudzień 1939 - 17 maja 1941 r.
por. Władysław Szczypka "Lech".: maj 1941 - wiosna 1943 r.
por. Stanisław Leszko "Emil", "Werwa", "Olcha".: wiosna - jesień 1943 r.
kpt. Julian Krzewicki "Filip".: jesień 1943 - 1945 r.

Obwód Gorlice:
"Gawron", "Gnida", "Gil", "Gniła Lipa", "Kłos", "6/VII", "8/16", "81", "9/III".

Komendanci:
por. rez. inż. Rościsław Piątkiewicz "Rożek".: 1939 r.
rtm. Marian Waldeck "Kątski", "Werner", "Wilk".: maj 1940 - lipiec 1941 r.
kpt. sł. art. Władysław Bandrowski "Zbych".: wrzesień 1942 r.
kpt. Julian Krzewicki "Kruk".: październik 1942 - ??
pchor. Wincenty Horodyński "Wąż".: październik 1943 r.
por./mjr. Mieczysław Przybylski "Bartłomiej", "Sporysz", "Michał".: październik 1943 - 1945 r.

*****

Inspektorat ZWZ-AK Podhale (Nowy Targ): "Tort".

(istniał do maja 1941 r., wówczas to został połączony z Inspektoratem Nowy Sącz. Po likwidacji Inspektoratu Nowy Targ i włączeniu jego terenów do Inspektoratu Nowy Sącz, obwody: Nowy Targ, Zakopane i Rabka połączono w jeden obwód AK Nowy Targ).

Inspektorzy:

mjr Franciszek Galica "Ryś".: październik 1939 - maj 1941 r.

Adiutant Inspektora:
ppor. Czesław Wojciechowski "Ryś".

II Adiutant:
ppor. Wilhelm Wieruszewski "Stok".

Oficer do spraw ochrony:
por. Alfons Wiśniewski.

Oficer do spraw minerskich:
Mieczysław Galica "Ogrodnik".

Oficer do spraw wywiadu:
por. rez. inż. Ludwik Mayer "Fałkowski".: wiosna 1941 - ??

Lekarz Inspektoratu:
kpt. rez. dr Stanisław Czelny "Lech".

Łączniczki:
- Wanda Błachowska-Tarasiewicz, Zofia Augustyn-Pajerska "Barbara", Karolina Bełtowska "Lola", Maria Wojciechowska "Renia", Maria Pyjak "Marysia".

Służba kurierska:
- Zofia Augustyn-Pajerska, Zofia Suska, Maria Czerwińska, Bożena Barda "Basia", Roma Dobrowolska.

Kapelan Inspektoratu:
- ks. Stanisław Kędziołka.

Obwody:

Obwód Nowy Targ.

Komendanci:
por. N.N. "Czaja".
ppor. Mieczysław Bełtowski "Antoni Wilga".: ?? - ??
por. Krystyn Więckowski "Zawisza".: wiosna 1941 - ??

Obwód Zakopane.

Komendanci:
por. rez. inż. Marian Moniczewski "Marian".: lato 1941 r.

Obwód Rabka.

Komendanci:
kpt. Roman Zwoniczek-Piotrowski "Ryba".: październik 1939 (?) - przełom 1941/1942 r.
por. Michał Brzoza "Tulipan".: styczeń 1942 - ??

*****

Podokręg Rzeszów: "Ogniwo", "Muzeum", "m", "II", "0014", "X", "Rezeda", "Woda".

Komendanci:

ppłk dypl. dr Kazimierz Putek "Zworny".: marzec 1943 - 13 grudnia 1944 r. (aresztowany).
kpt./mjr rez. Stanisław Pieńkowski "Hubert".: 13 grudnia 1944 (formalnie od 25 stycznia 1945 r.) - 5 luty 1945 r.

Zastępca:

mjr/ppłk Antoni Dębski "Gryf", "Radwan", "Swodoba".: lipiec 1943 - grudzień 1944 r. (aresztowany przez NKWD).

Podokręg Rzeszów (z siedzibą w Rzeszowie) utworzono w marcu 1943 r. Jego powołanie było ściśle związane z planami wybuchu powstania powszechnego, a w jego skład weszły cztery wschodnie inspektoraty okręgu.

*****

Inspektorat Rzeszów: "Rtęć", "Rzemiosło", "E", "10", "100", "011", "Dir", "0".

Inspektorzy:

mjr Władysław Bartosik „Bartos”, „Broda”.: grudzień 1939 - 26 kwietnia 1940 r. (aresztowany).
mjr Stanisław Ruśkiewicz "Florian".: kwiecień 1940 - 25 marca 1941 r. (aresztowany).
ppor./mjr Łukasz Ciepliński "Antek", "Pług", "Konrad", "Grzmot", "Topór".: 1941 - styczeń 1945 r.
mjr. rez. Adam Lazarowicz "Jadzik", "Grot", "Orczyk".: 1 marca 1945 - ??

Zastępcy:

mjr Stefan Musiałek-Łowicki "Bożymir", "Mirosław", "Mucha", "Poręba".: wiosna 1940 - 1941 r.
mjr sł. st. Tadeusz Zieliński "Obuch", "Liliput".: czerwiec 1943 - maj 1944 r.
kpt. rez. Adam Lazarowicz "Jadzik", "Grot", "Orczyk".: 1 czerwca 1944 - 1 marca 1945 r.

Adiutant:
ppor. sł. st. Mieczysław Wałęga "Jur".

Obwody:

Obwód Rzeszów:
"Rozbratel", "20", "110", "122", "35", "I/O", "Fa", "A/I", "R", "OR8".

Komendanci:
por. rez. Edward Brydak "Andrzej".: ?? - maj 1940 r.
por. sł. st. Łukasz Ciepliński "Antek".: maj 1940 - sierpień 1941 r.
kpt. rez. Edward Brydak "Andrzej", "Bór", "Korab", "Socha".: wrzesień 1941 - czerwiec 1944 r.
kpt. sł. st. Władysław Składzień "Twardy", "Boruta".: kwiecień (?) czerwiec - październik 1944 r.
por. Mieczysław Kawalec "Żbik".: listopad 1944 - luty 1945 r.

Obwód Dębica: "Dziekania", "Deser", "D", "Eb", "60", "II/11", "II/0", "B/II".

Komendanci:
ppor. rez. kaw. Artur Towarnicki "Tur".: ?? - ??
kpt. sł. st. kaw. Dąbrowski.: ?? - kwiecień 1940 r.
chor./ppor. Antoni Cwen "Maszynowski", "Szybki", "Ryś".: czerwiec - grudzień 1940 r.
kpt. rez. Adam Lazarowicz "Jadzik", "Grot", "Orczyk".: grudzień 1940 - maj 1944 r.
kpt. sł. st. Ludwik Marszałek "Wilk", "Zbroja".: 1 czerwca - sierpień 1944 r.

W sierpniu 1944 r., teren obwodu został przedzielony linią frontu. W związku z tym powstały odrębne komendy obwodów dla terenów pod okupacją sowiecką i niemiecką.

Okupacja sowiecka:

Komendanci:
por. rez. Mieczysław Stachewski "Sęp", "Maciej".: sierpień - wrzesień 1944 r.

- N.N. "Bogdan".: wrzesień 1944 r.

ppor. sł. st. Józef Naróg "Strzała", "Ostroga".: jesień 1944 r.

Okupacja niemiecka:

Komendant:
kpt. Antoni Waratus "Obuch".: wrzesień 1944 - luty 1945 r.

Obwód Kolbuszowa: "Kefir", "III/11", "126", "113", "40", "K", "Ec", "114", "C/III".
(Podległy Inspektoratowi Rzeszów od lipca 1942 r.)

Komendanci:
mjr. rez. Stanisław Chomicz „Malina”, „Osa”, „Wisznia”.: wiosna 1941 - czerwiec 1942 r.
kpt. sł. st. Józef Rządzki "Konar", "Boryna".: czerwiec 1942 - 1945 r.

*****

Inspektorat Mielec: "Nowela", "F", "012", "20", "P".

Inspektorzy:

mjr sł. st. Walerian Tumanowicz "Jagra".: 1940 - 25 luty 1944 r. (odwołany).
mjr sł. st. Stefan Łuczyński "Karp", "Boryna".: 25 luty - 24 marca 1944 r. (aresztowany)
p. o. mjr sł. st. Feliks Gross-Korczyński "Stef".: kwiecień - czerwiec 1944 r.
mjr sł. st. Tadeusz Zieliński "Obuch", "Liliput".: czerwiec - listopad (?)/20 grudnia 1944 r.
mjr. rez. Stanisław Chomicz „Malina”, „Osa”, „Wisznia”.: listopad (?)/grudzień 1944 - luty 1945 r.
p.o por. rez. Józef Rzepka „Krzysztof”, „Rekin”, „Stefan”, „Znicz”.: luty - marzec 1945 r. (?)

Obwody:

Obwód Kolbuszowa.
(Podległy Inspektoratowi Mielec do lipca 1942 r.)

Komendanci:
mjr. rez. Stanisław Chomicz „Malina”, „Osa”, „Wisznia”.: wiosna 1941 - czerwiec 1942 r.
kpt. Józef Rządzki „Boryna”.: czerwiec 1942 - 1945 r.

Obwód Mielec: "Mleko", "Fa", "I/12", "50", "Pa".

Komendanci:
rtm. sł. st. kaw. Stanisław Wysocki "Godziemba", "Korab".: ?? - 1940 r.
kpt. sł st. Antoni Józef Kogut "Kruszyna", "Kuna", "Mścisław".: marzec 1941 - luty 1944 r.
p.o. por. rez. kaw. Antoni Bogdan "Kruk".: 1 kwietnia - 4 czerwca 1944 r.
rtm. rez. kaw. Konstanty Łubieński "Ignacy", "Marcin", "Sosna".: 4 czerwca - listopad 1944 r.

Obwód Tarnobrzeg: "Twaróg", "Fb", "II/12", "100", "Pb".

Komendanci:
kpt. Adam Pokorny "Kamionka".: ?? - marzec 1941 r.
kpt. Kazimierz Krasoń "Kriszna".: 1941 - marzec 1943 r. (aresztowany).
kpt. sł. st. Stefan Rudnicki "Fuks", "Tadeusz".: marzec 1943 - 13 październik 1944 r.
por. rez. Józef Rzepka „Krzysztof”, „Rekin”, „Stefan”, „Znicz”.: listopad - grudzień 1944 r. (?)
kpt. Michał Woźniak "Boruta" (NOW).: październik 1944 - luty 1945 r.

Obwód Nisko: "Naleśnik", "Niwa", "Fc", "III/12", "150".

Komendanci:
kpt. rez. inż. Kazimierz Pilat "Zaremba".: 1940 - marzec 1944 r.
kpt. Bolesław Rudziński "Irka".: marzec - lipiec 1944 r.
ppor. sł. st. kaw. Antoni Cwen "Ryś", "Roman".: lipiec - październik 1944 r.
kpt. rez. Antoni Kislinger "Korab".: październik "Korab".: październik 1944 - ??

*****

Inspektorat Przemyśl: "Paweł", "Płotka", "Park", "0/13", "013", "G", "R", "U".

Inspektorzy:

por. Bronisław Wochanka "Ludwik".: grudzień 1939 - kwiecień 1940 r.
kpt. Wincenty Stefan Rutkowski "Kujawa", "Żwan".: kwiecień 1940 - sierpień 1943 r.
kpt. Teofil Banach "Bogusz", "Bogumił", "Skrzydlewski".: sierpień 1943 - 29 kwietnia 1944 r.
p.o. kpt. Jan Bronisław Toth "Twardy".: kwiecień - czerwiec 1944 r.
ppłk Antoni Dębski "Gryf", "Radwan", "Swoboda".: czerwiec - grudzień 1944 r.
kpt. Władysław Składzień „Boruta”, „Henryk”, „Orzech”, „Twardy”.: grudzień 1944 - 1945 r.
p.o. kpt. Jan Bronisław Toth "Twardy".: listopad 1944 - styczeń 1945 r. (samozwańczo)
kpt./mjr Józef Maciołek "Żuraw".: styczeń - luty 1945 r.

Zastępcy:

kpt. sł. st. Jan Bronisław Toth "Twardy".: 28 marca 1943 - 29 kwietnia 1944 r.

Adiutanci:
kpt. Stanisław Turczak "Dan".: ?? - ??
por./kpt. Emil Alfred Czerny "Wacław", "Zbychosław".: wrzesień 1942 - 1945 r.

Obwody:

Obwód Przemyśl: "Przepiórka", "Piskorz", "Polana", "Ga", "I/13", "X31", "U22", "R/a".

Komendanci:
chor. sł. st. Teofil Dołhan "Wujko".: ?? - kwiecień 1940 r.
por. sł. st. Adam Winogrodzki "Jerzy", "Ordon", "Korwin".: kwiecień - listopad 1940 r.
por. rez. art. Emil Czerny "Zbychosław", "Wacław".: styczeń 1941 - 3 wrzesień 1942 r.
kpt. sł. st. art. Jan Gołdasz "Szczyt".: październik 1942 - czerwiec 1943 r.
kpt. rez. Henryk Puziewicz "Prokop", "Batura".: lipiec 1943 - 18 marca 1944 r.(aresztowany).
por. rez. Zbigniew Zawiła "Żbik".: kwiecień - wrzesień 1944 r.
p.o. por. mar. Julian Rudak "Slogan".: wrzesień 1944 - ??

Obwód Jarosław; "Jawor", "Jedlina", "Jesiotr", "G/b", "II/13", "X33", "U/24", "R/b".

Komendanci:
kpt. sł. st. Wincenty Stefan Rutkowski "Kujawa".: marzec - kwiecień 1940 r.
kpt. sł. st. art. Jan Gołdasz "Janusz".: maj - grudzień 1940 r.
kpt. sł. st. Ernest Wodecki "Kruczek", "Jan", "Szpak".: grudzień 1940 - marzec 1943 r.
por./kpt. sł. st. Wojciech Szczepański "Julian".: marzec 1943 - luty 1945 r.

Obwód Przeworsk:
"Prypeć", "Powała", "Pstrąg", "Pardwa", "Paulina", "Platan", "G/c", "X35", "III/13", "III/013", "R/c", "07", "7", "53", "72".

Komendanci:
sierż. sł. st. Ignacy Puchała "Topola".: ?? - 31 lipca 1942 r.
kpt. sł. st. Teofil Banach "Bogusz".: sierpień 1942 - lipiec 1943 r.
kpt. sł. st. Jan Wisz "Grom".: sierpień 1943 - luty 1945 r.

Obwód Łańcut:
"Łucja", "Łabędź", "Łukasz", "Łosoś", "Łowy", "Łozina", "Borsuki", "G/d", "X37", "IV/13", "IV/013", "U28", "R/d".

Komendanci:
kpt. rez. Henryk Puziewicz "Batura", "Niedźwiedź", "Borsuk", "Prokop".: 1939 - lipiec 1943 r.
kpt. sł. st. Ernest Wodecki "Szpak".: lipiec 1943 - maj 1944 r.
rtm. Tadeusz Wawrzkiewicz "Baca".: maj - sierpień 1944 r.
mjr sł. st. Sławomir Holubek "Okoń", "Rawicz".: wrzesień - listopad 1944 r.

Obwód Dobromil: "Dorsz", "Drapała".
(istniał w latach 1942 - 1943).

Komendant:
kpt. w st. spocz. Stefan Bogusiewicz "Zawisza".: 1942 - ??

*****

Inspektorat Jasło: "Jemioła", "Joachim", "014", "H", "S", "Listopad", "XI", "Nafta".

Inspektorzy:

por. rez. Stanisław Pieńkowski "Brona", "Hubert", "Strzembosz".: grudzień 1939 - lipiec 1940 r.
mjr sł. st. Witold Obidowicz "Orszak".: lipiec 1940 - luty 1942 r. (aresztowany).
mjr sł. st. Aleksander Mikuła "Władysław".: lipiec - sierpień 1942 r.
mjr sł. st. Łukasz Grzywacz-Świtalski "Jodła", "Mikołaj".: wrzesień 1942 - maj 1944 r.
p.o. kpt./mjr sł. st. Jan Czesław Walczyński "Buk", "Jastrzębiec".: maj - czerwiec 1944 r.
mjr sł. st. Wincenty Stefan Rutkowski "Haszysz", "H-12".: czerwiec - wrzesień 1944 r.
kpt./mjr sł. st. art. Józef Modrzejewski "Lis", "Sęp", "Prawdzic".: grudzień 1944 - 1945 r.

Zastępcy:

por. rez. Stanisław Pieńkowski "Brona", "Hubert", "Strzembosz".: lipiec - grudzień 1940 r.
kpt./mjr Jan Czesław Walczyński "Buk", "Jastrzębięc".: wrzesień 1942 - wrzesień 1944 r.
kpt./mjr sł. st. art. Józef Modrzejewski "Lis", "Sęp", "Prawdzic".: ?? - grudzień 1944 r.

Szef Sztabu:

kpt./mjr Jan Czesław Walczyński "Buk", "Jastrzębięc".: wrzesień 1942 - wrzesień 1944 r.

Adiutant:
por. Stanisław Furgał "Janusz".: ?? - ??

Obwody:

Obwód Krosno: "Kawa", "Korzeń", "I/014", "I/14", "H/a", "S/a".

Komendanci:
por. rez. Józef Cząstka "Bogusław", "Kotwicz".: grudzień 1939 - luty 1940 r.
rtm. Marian Waldeck "Ryży", "Wilk", "Werner", "Kątski".: luty - kwiecień 1940 r.
kpt. sł. st. Antoni Baszniak "Dzik".: kwiecień - październik 1940 r.
kpt. N. Zmarż "Kruk".: październik 1940 - ??
kpt. Tadeusz Tomkiewicz "Hel".: ?? - ??.
por. rez. Henryk Puchalski "Barka", "Ryś".: 1942 - czerwiec 1944 r.
por. rez. Stanisław Wenkler "Wujek".: 1 lipca 1944 - ??
kpt. sł. st. Ignacy Wanic "Zdzisław".: sierpień - wrzesień 1944 r.

- N.N. "Radosz".: październik 1944 r.

kpt. Bolesław Rudziński "Irka", "Jasiołka".: 10 październik 1944 - ??

Obwód Brzozów: "Babka", "Borowik", "II/014", "Sb", "Hb".

Komendanci:
kpt. sł. st. Ignacy Wanic "Jaksa".: lipiec 1940 - grudzień 1943 r.
kpt. rez. Józef Cząstka "Kotwicz".: grudzień 1943 - 1944 r.

Obwód Jasło: "Jagoda", "Jabłecznik", "III/014", "Hc".

Komendanci:
kpt./mjr. sł. st. art. Józef Modrzejewski "Wilk", "Lis", "Leon", "Prawdzic".: połowa stycznia 1940 - grudzień 1944.
por. Edward Krajewski "Żbik".: ?? - ??

Obwód Sanok "Suchar", "Serowiec", "Hd", "Sd", "IV/014", "San".

Komendanci:
kpt. N. Romańczyk "Czarny".: grudzień 1939 - styczeń 1940 r.
por. Władysław Biegański "Janusz".: styczeń - kwiecień 1940 r.
por. sł. st. Rudolf Ryba "Rudek", "Kulawy", "Korczak", "Korczyński".: kwiecień 1940 - 29 stycznia 1942 r.
kpt. Adam Winogrodzki "Ordon", "Korwin".: 15 luty 1943 - maj 1944 r.
por. Jan Łoziński "Babinicz", "Andrzej".: maj 1944 - 1945 r.
- N.N. "Wanda".: 1945 r.

Liczebność i uzbrojenie.

W meldunku nr 37 z 11 listopada 1940 r., Komendant Główny ZWZ meldował, że w Okręgu Kraków działa 10 inspektoratów obwodowych i 32 komendy powiatowe. Stan oddziałów wynosił 362 plutony i 472 sekcje, w których zaprzysiężono 701 oficerów, 2 760 podoficerów i 10 374 szeregowych służby czynnej oraz 232 oficerów, 3 167 podoficerów i 36 698 szeregowych rezerwy.

Na 31 sierpnia 1942 r. organizacja AK liczyła w Okręgu 380 plutonów pełnych i 137 plutonów szkieletowych, oraz posiadała „w uśpieniu" około 100 plutonów, które straciły kontakty organizacyjne z poszczególnymi komendami placówek, po fali aresztowań z 1941 r.
Stan osobowy AK obejmował 613 oficerów, 83 podchorążych i 101 podoficerów w sztabach oraz 738 oficerów, 916 podchorążych i 4.533 podoficerów w linii.
Według fragmentarycznych danych straty Okręgu w okresie od 20 października 1939 do 31 sierpnia 1942 r. wyniosły: rozstrzelanych i zabitych - 17 oficerów i 39 żołnierzy, aresztowanych - 87 oficerów i 258 żołnierzy, wywiezionych do obozów - 14 oficerów i 234 żołnierzy. Ponadto do tych liczb należy dodać osoby ukrywające się.

W meldunku organizacyjnym 190 za okres 1 września 1942 - 31 marca 1943 r., Komendant Główny AK podawał stan zorganizowania Okręgu na 378 plutonów pełnych i 176 plutonów szkieletowych; przedstawiał ilość oficerów na 223 w sztabach i 675 w linii, podchorążych - na 44 w sztabach i 482 w linii, podoficerów 146 w sztabach i 5.429 w linii; obliczał stan uzbrojenia na ckm 80/am. 67.974, rkm 135/am. 27,135, kb 2,676 am. 149.739, pist. 921/am. 8.461, pm 2/am. 700, armat ppanc. 1/am...., kb. ppanc 5/am. 328 i granatów ręcznych 2.334.

Meldunek organizacyjny Nr 220 za okres l III - 31 VIII 1943 r. wskazuje na przyrost stanów liczebnych, co było wynikiem pracy organizacyjno-werbunkowej, a w szczególności wynikało z wcielenia Polskiej Organizacji Zbrojnej.
Na 31 sierpnia w siatce organizacyjnej i dowódczej Okręgu było 467 plutonów pełnych i 185 plutonów szkieletowych oraz oficerów: 477 w sztabach i 876 w linii, podchorążych: 116 w sztabach i 672 w linii, podoficerów: 542 w sztabach i 8.246 w linii.
Uzbrojenie Okręgu, według nieścisłych danych (bez broni przyjętej w zrzutach i wykonywanej w montowniach "Ubezpieczalni"), obejmowało: ckm 66/am. 79.565, rkm 125/am. 40.178, karabiny 3.400/am. 290.709, pistolety 1.601/ am. 10.156, armaty ppanc. 1/am. 10, karabiny ppanc 13/am. 719 i granaty ręczne 12.650/ zapalniki 12.657.

W Meldunku Organizacyjnym Nr 240 za okres l IX1943- 29 II 1944 r. Komendant Główny AK dokonał kolejnego bilansu stanu liczebnego i uzbrojenia Okręgu Kraków. W jego skład wchodziło w tym czasie 8 inspektoratów i 29 obwodów, w których zorganizowano 1057 plutonów pełnych i 220 szkieletowych. Zaprzysiężono 1 206 oficerów, 1 082 podchorążych i 15 075 podoficerów.
Niestety brakuje danych o liczbie szeregowych, jednak należy przyjąć, że na jednego oficera, podoficera i podchorążego przypadało 6-7 żołnierzy szeregowych.

W tym czasie uzbrojenie okręgu osiągnęło stan: 63 ckm, 154 rkm, 4 070 karabinów, 30 pistoletów maszynowych, 3 działek ppanc., i ponad 40 000 granatów.
W połowie tego roku stan liczebny okręgu osiągnął liczbę 90 000 żołnierzy (w tym 60 000 w Podokręgu Rzeszów), co oznaczało, że okręg krakowski był najsilniejszym okręgiem Armii Krajowej.

---

Źródła:

* Bartelski Lesław "AK Podziemna Armia 27 września 1939 - 30 czerwca 1943".
* Dokumenty Okręgu Kraków AK "Krakowski Okręg Armii Krajowej w Dokumentach. Tom I Dział Łączności Zewnętrznej".
* Dokumenty Okręgu Kraków AK "Krakowski Okręg Armii Krajowej w Dokumentach. Tom II, część 1. Dział Łączności Operacyjnej".
* Dokumenty Okręgu Kraków AK "Krakowski Okręg Armii Krajowej w Dokumentach. Tom II, część 2. Dział Łączności Operacyjnej".
* Kijewska Jadwiga, Sanojca Antoni "Schemat organizacyjny SZP – ZWZ- AK 1939 – 1945, „Dzieje Najnowsze”, R. XII."
* Komisja Historyczna Polskiego Sztabu Głównego w Londynie "Polskie Siły Zbrojne w II Wojnie Światowej. Tom III Armia Krajowa."
* Komorowski-Bór Tadeusz "Armia Podziemna".
* Mazur Grzegorz "Biuro Informacji i Propagandy SZP-ZWZ-AK 1939 - 1945".
* Ney-Krwawicz Marek "Armia Krajowa. Siły Zbrojne Polskiego Państwa Podziemnego".
* Pluta – Czachowski Kazimierz "Organizacja Orła Białego. Zarys genezy, organizacji i działalności".
* Praca zbiorowa pod redakcją naukową Krzysztofa Komorowskiego.: "Armia Krajowa. Rozwój organizacyjny".
* Praca zbiorowa WIH "Polski Czyn Zbrojny w II Wojnie Światowej. Polski Ruch Oporu 1939 - 1945 r."
* Studium Polski Podziemnej w Londynie "Armia Krajowa w Dokumentach. Tom I".
* Studium Polski Podziemnej w Londynie "Armia Krajowa w Dokumentach. Tom II".
* Studium Polski Podziemnej w Londynie "Armia Krajowa w Dokumentach. Tom III".
* Studium Polski Podziemnej w Londynie "Armia Krajowa w Dokumentach. Tom IV".
* Studium Polski Podziemnej w Londynie "Armia Krajowa w Dokumentach. Tom V".

---

Koniec.

---